بررسي كارايي فني و اقتصادي هوشمندسازي چاه هاي كشاورزي در شهرستان هاي قروه و دهگلان از استان كردستان

ا‌زآنجا‌كه يكي از عوامل اصلي و محدود‌كننده‌ي توسعه‌كشاورزي نهاده‌آب مي‌باشد، شناسايي شيوه‌هاي مديريت‌منابع‌آب و تدوين سياست‌هاي صحيح د‌راين‌بخش امري اجتناب‌ناپذير است. مطالعه‌ي حاضر به‌بررسي اقتصادي هوشمند‌سازي چاه‌هاي كشاورزي و نقش آن در صرفه‌جويي مصرف‌آب در شهرستان‌هاي دهگلان‌و‌قروه واقع در استان‌كردستان پرداخته‌است. داده‌هاي‌مورد‌نياز مربوط به‌سال‌زراعي 97-1396، بوده و از طريق مصاحبه و تكميل پرسشنامه جمع‌آوري شده‌است. با‌توجه به اهداف پژوهش، شاخص‌هاي كارايي فني، تخصيصي، اقتصادي و بهره‌وري كلي و جزئي عوامل توليد كشاورزان مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان داد كه تنها 23.8 و 11.4 درصد به‌ترتيب گروه هوشمند و غيرهوشمند از كارايي فني واحد برخوردار‌مي‌باشند. نتايج كارايي تخصيصي و اقتصادي نشان داد كه 3.1 و 2.9 درصد به ترتيب از گروه هوشمند و غيرهوشمند كارايي تخصيصي و اقتصادي واحد دارند. به عبارت ديگر نتايج مطالعه نشان‌داد كه بيشتر كشاورزان در مقياس نامناسب توليدي خود قرار‌دارند. نتايج نشان‌داد كه به طور متوسط بين بهره‌وري كلي اختلاف معناداري در گروه هوشمند و غيرهوشمند وجود‌ندارد. با توجه به‌نتايج تحقيق پيشنهاد مي‌شود چنانچه هوشمندسازي با‌اهداف صرفه‌جويي منابع آبي مورد تأكيد‌‌باشد لازم است تأثير آن در بهره‌وري نهاده‌هاي توليد و كاهش ساير هزينه‌ها به غير از نهاده‌آب و يا در فروش محصول (به‌عنوان مثال اولويت خريد‌تضميني ازاين محصولات) ديده‌شود و يا اينكه با واقعي‌سازي قيمت آب از كشاورزان خارج از هوشمندسازي ماليات بر‌مازاد استفاده از منابع آبي اخذ‌شود. با‌توجه به نتايج بدست‌آمده، ميزان مصرف آب در هكتار براي كشاورزان داراي چاه‌هاي هوشمند نسبت به كشاورزاني كه چاه‌هاي آن‌ها هوشمند نيستند 12.48 درصد كاهش يافته است اما در بلند‌مدت با‌توجه به عدم وجود منافع اقتصادي و حتي وجود زيان اقتصادي در هوشمندسازي كشاورزي اين صرفه‌جويي در منابع آبي به دليل مخاطرات اخلاقي پيشرو نمي‌تواند تضمين‌شود.