ارزيابي عملكرد ريشه و صفات مورفولوژيك 15 اكسشن و رقم كاسني (Cichorium intybus L) در اراضي جلگه‌اي شمال كشور

به‌منظور ارزيابي عملكرد ريشه و صفات مورفولوژيك 15 اكسشن و رقم كاسني بومي و وارداتي(Cichorium intybus L.، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تكرار در مزرعه ايستگاه تحقيقات خشكه داران تنكابن استان مازندران در سال‌هاي 97-1395 اجرا شد. در اين تحقيق صفات تعداد برگ در بوته، طول و عرض برگ، ارتفاع بوته، عملكرد تر و خشك ريشه و بعضي از صفات كيفي ازجمله شكل و قطر ريشه، كرك دار بودن برگ و ساقه، زمان ساقه روي، چوبي بودن بافت تاج ريشه، دوره زايشي و ديرزيستي ارقام و اكسشن‌‌ها اندازه گيري شد. در سال اول برداشت ريشه انجام نشد و در سال دوم در انتهاي مرحله رزت (آغاز ساقه روي)، برداشت ريشه و اندازه گيري هاي مربوطه انجام شد. داده هاي هر يك از صفات مورفولوژيك و عملكردي به‌صورت جداگانه تجزيه شدند. نتايج نشان داد كه رقم Selenite بيشترين عملكرد ريشه تر (35.45 تن در هكتار) و خشك (9.57 تن در هكتار) را داشت و به‌تنهايي در گروه اول دسته‌بندي ميانگين ها قرار گرفت. نتايج تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي بر اساس عملكرد و صفات مورفولوژيكي نشان داد كه دو مؤلفه اول و دوم در مجموع 72 درصد از واريانس كل را توجيه نمودند. بر اساس نتايج تجزيه خوشه اي به روش Ward، ارقام و اكسشن‌‌هاي كاسني مورد ارزيابي در چهار گروه دسته‌بندي شدند. بيشترين فاصله ژنتيكي بين خوشه دو (اكسشن بهشهر) و خوشه چهار (ارقام خارجي) بدست آمد. نتايج حاصل از تجزيه خوشه اي و تجزيه به مؤلفه هاي اصلي باهم مطابقت داشتند. بر اساس نتايج اين پژوهش، اكسشن تنكابن از خوشه اول را مي توان براي انجام تلاقي با رقم پرمحصول Selenite در برنامه اصلاحي آينده كاسني هاي بومي در نظر گرفت.