بازتاب ابعاد اجتماعي مشروطه بر قالي‌هاي تصويري دوره قاجار

در دوره قاجار، قالي هاي تصويري بسياري متاثر از شرايط فرهنگي، اجتماعي و سياسي آن دوره توليد شدند. در اين بين، گروهي از قالي ها متاثر از فضاي سياسي و اجتماعي دوران مشروطه توليد شدند كه به نام قالي هاي مشروطه شناخته مي شوند. شكل گيري مطالبات آزادي خواهي در ميان طبقه متوسط و كارگري جامعه با حمايت تجار و نخبگان فرهنگي و اجتماعي در دهه هاي پاياني عصر قاجار، منجر به وقوع انقلاب مشروطه گرديد. مقارن با اين سال ها، توليد و تجارت قالي به مهم ترين فعاليت اقتصادي ايران تبديل گرديد. به طوري كه، بيش از نيمي از جمعيت كارگري كشور در توليد فرش فعاليت داشتند. از طرفي، با توجه به فعال بودن بخش قابل توجهي از عوامل توليد و تجارت قالي ايران در جريان انقلاب مشروطه، مساله اصلي پژوهش حاضر، چگونگي بازتاب ابعاد اجتماعي گفتمان مشروطه خواهي در قالي هاي تصويري عصر قاجار مي باشد. سوالات اصلي پژوهش، چگونگي و تنوع جغرافيايي بازتاب اين رويداد در قالي هاي تصويري دوره قاجار مي باشد. بدين منظور با استفاده از منابع كتابخانه اي، پنج نمونه از قالي هاي بافته شده با مضامين مشروطه خواهي شناسايي شدند و به شيوه توصيفي تحليلي مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج نشان دادند، ابعاد اجتماعي گفتمان مشروطه خواهي در قالي هاي تصويري، با اكثريت قالي هاي تبريز در دو قالب تصوير و نوشتار بازتاب يافته اند. تنوع نمونه ها و تحليل محتواي آن‌ها نشان داد گفتمان مشروطه در ميان طبقات اجتماعي متوسط و كارگري گسترده شده بود.