پرنده و پرنده انسان در سفال هاي لعابدار رقه

Bird and human-bird motifs in the glazed pottery of Raqqa

سفال«رقه» گروهي از سفال هايي هستند كه متعلق به دوره ايوبي در شمال سوريه است. بررسي سفال هاي بدست آمده از اين منطقه، نشانگر ايجاد يك سبك تركيبي در تزيينات كه به طور كلي تاثير گرفته از سفال بومي منطقه تحت عنوان «سفال هاي محلي كهن» است. نقش مايه پرنده به عنوان يكي از نقوش اصلي در هنر اسلامي، بخش قابل ملاحظه اي از سفال منقوش رقه را در قرن دوازدهم در دوره حكمراني ايوبيان به خود اختصاص داده است كه بيش از ساير نقوش، با انديشه هاي هنرمند سوري مطابقت دارد. اين نقش به سه شكل كلي، سايه نما به رنگ سياه بر زمينه فيروزه اي در تركيب با نقوش گياهي استليزه شده، به صورت حجم گرايانه و پرتزيين در سفال هاي زرين فام و مينايي و به شكل منفرد با نوع طراحي ابتدايي و ساده در تكنيك لكابي ديده مي شود. اين مقاله با انتخاب نقش پرنده و پرنده انسان، سعي دارد، خصوصيات اين نقوش را در ظروف لعابدار رقه به عنوان تجلي گاه فرهنگ و هنر دوره ايوبي، مورد مطالعه قرار دهد. هدف شناخت و آگاهي از فرهنگ و هنر دوره ايوبي، به عنوان بخشي از فرهنگ اسلامي. روش پژوهش: روش اين مقاله به شيوه توصيفي، تحليلي است. داده ها به صورت موردي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته اند؛ گردآوري اطلاعات نيز به شيوه كتابخانه اي و اينترنتي است. يافته ها: هنرمندان سفالگر در نمايش نقش پرنده سه نوع نگاه ويژه را به كار گرفته اند؛ توجه به طبيعت و بازنمايي آن، نگاه نمادين و سمبليك و تركيب عناصر و موجودات با يكديگر به همراه تكنيك هاي خاص ارايه، دستور زبان خاص سفال رقه را ايجاد كرده است.

Problem definition: Raqqa pottery is a group of pottery belonging to the Ayyubid period in northern Syria. The examination of pottery discovered from this region indicates the creation of a mixed style in the adornments that is generally influenced by the local pottery called “ancient local pottery”. The bird motif, as one of the main ones in the Islamic art, accounts for a considerable part of the painted pottery of Raqqa in the 12th century during the reign of Ayyubids, which conform to the ideas of the Syrian artist more than other available motifs. This pattern is observed in three general forms, including a black shade on a turquoise background in combination with stylized plant motifs, volumetric and decorated on the gold-plated and enamel pottery, and individually with a basic and simple design type in the lakabi technique. Choosing the bird and human-bird motifs, the present article attempts to study the characteristics of these motifs in Raqqa glazed wares as a manifestation of the culture and art of the Ayyubid period. Objective The present study aims to know and recognize the culture and art of the Ayyubid period, as part of the Islamic culture. Research method This research has been conducted on a descriptive-analytical basis. The data were analyzed on a case-by-case basis and the information were collected through the library and the Internet. Results Pottery artists have used three types of special looks in displaying the bird motif which include paying attention to the nature and its representation, symbolic look and combination of elements and beings with each other along with special presentation techniques, all of which have given a special meaning to Raqqa wares.