نظام نيارش گنبدخانه‌ كهن كاشان (گنبدخانه مسجد جمعه)

گنبد، فرمي است كه تأثير بسزايي در شكل‌گيري ساختارها و مناظر معماري ايران دارد. شناخت انواع، شيوه هاي ساخت، و عملكرد سازه‌اي آن همواره دغدغه معماران و محققان بوده است. اين پژوهش، به گنبدخانه مسجد جامع كاشان، از معدود بناهاي كهن و پابرجا پس از زلزله‌هاي ويرانگر منطقه پرداخته‌است. تاكنون به معماري و فن‌ساخت اين بنا پرداخته نشده است و بررسي آن نمايانگر تمايزاتي با گنبد‌هاي مشابه است. هدف پژوهش، مستندنگاري، بررسي پيشينه‌ تاريخي، تزيينات و شيوه‌ ساخت اين گنبدخانه است. راهبرد پژوهش توصيفي ـ تحليلي و تفسيريتاريخي است. پژوهش با حضور در بنا، كار ميداني و همچنين مطالعه منابع كتابخانه اي و اسناد شفاهي براي كنترل يافته‎ها و درك فنون به‌كاررفته و آگاهي از فرايند ساخت انجام‌شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه گنبد متعلق به دوره ايلخاني و به‌صورت دوپوسته گسسته است كه با استفاده از فنِ شاهنگ و زنجير و شابلون متحرك ساخته‌شده؛  شكل قوس گنبد داخلي، منحني ريسمان آويخته است. نتايج پژوهش ضمن شناسايى دقيق اجزا و چگونگى كاربرد مصالح و خشخاشى‌ها در گنبد، نشانگر تشابه سلسله مراتب فن ساخت در منطقه، در مقايسه با گنبد خانه ي چند بناي هم دوره خود است. تزئينات ايوان و محراب، نمونه منحصربه‌فردي از كاربندي و مقرنس است.