بررسي تنوع ژنتيكي صفات رويشي اكوتيپ هاي زعفران خوراكي ) Crocus sativus L. ) تحت تنش سرما

به منظور بررسي اثرات تنش سرما در گياه زعفران، آزمايشي در سال 1392 در قالب طرح كاملاً تصادفي به صورت گلداني با چهار تكرار بر روي پنج اكوتايپ زعفران شامل (تربت حيدريه، فردوس، گناباد، قائن، كاشمر) انجام پذيرفت. دو شرايط دمايي °25 (شرايط غير تنش) و°۵ سانتي گراد (شرايط تنش) در اتاق رشد بر اكوتايپ ها اعمال و دوازده صفت مورفولوژيك اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد كه اختلاف معني داري در سطح ۱٪ بر روي اكثر صفات مورد مطالعه وجود داشت. در تجزيه عاملي،سه مولفه مجموعاً 6/84 درصد از تغييرات صفات را تحت شرايط بدون تنش و چهار مولفه مجموعاً 12/86 درصد از تغييرات صفات مورد مطالعه را تحت شرايط تنش توجيه نمودند. در تجزيه كلاستر تحت شرايط بدون تنش اكوتايپ هاي قائن، گناباد، كاشمر و فردوس در كلاستر اول و اكوتايپ تربت حيدريه در كلاستر دوم قرار گرفتند و در شرايط تنش اكوتايپ هاي تربت حيدريه و فردوس در كلاستر اول، اكوتايپ هاي كاشمر و گناباد در كلاستر دوم و اكوتايپ بومي قائن نيز در سومين كلاستر قرار گرفتند. در آناليز تابع تشخيص يك تابع با مقدار ويژه ي (۵۱/۶۱)، ۱۰۰٪ تغييرات اكوتايپ هاي مورد بررسي را از نظر صفات مورد مطالعه توجيه نمود. در آناليز تابع تشخيص تحت شرايط تنش دو تابع مجموعاً۱۰۰٪ از تنوع اكوتايپ هاي مورد مطالعه را از نظر صفات مورد بررسي، توجيه نمودند؛ كه فقط تابع اول داراي مقدار ويژه بزرگتر از ۱ بود. بر اساس جدول پيش بيني عضويت گروه ها اكوتايپ هاي موجود در هر يك از سه گروه حاصل از برش دندروگرام با ۱۰۰٪ احتمال به طور صحيح تقسيم بندي شده اند. به طور كلي اكوتايپ هاي تربت جيدريه و فردوس كه از نظر عملكرد بيولوژيك تحت شرايط سرما بيشترين ميزان را داشته و در يك كلاستر قرار گرفتند براي كاشت در مناطق سرد سير مي توانند موردنظر باشند.