امكان‌سنجي ارتقاي كيفي منظر جوامع زيستي حاشيۀ تالاب‌ها براساس رويكرد اكولوژي ژرف‌نگر (مورد شناسي: روستاي صراخيه در حاشيۀ تالاب شادگان)

مناظر و مجتمع‌هاي زيستي پيرامون تالاب‌ها، ازجمله مناطقي هستند كه علي‌رغم وجود وابستگي و ارتباط متقابل ميان ساكنان آن‌ها و تالاب و بهره‌مندي از خدمات متنوع اين اكوسيستم طبيعي، در رويكردهاي مطرح درجهت حفاظت و احياي تالاب‌ها كمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ به‌گونه‌اي كه توجه و تأكيد بر ابعاد كمّي و بيولوژيك تالاب موجب غفلت از نيازهاي جوامع پيرامون تالاب و ابعاد كيفي زندگي آن‌ها شده‌است. اين امر در درازمدت نه‌تنها تأثير چنداني بر حفاظت و احياي تالاب‌ها نداشته، بلكه مي‌تواند تهديدي جدي براي جوامع زيستي كه زندگي‌شان وابسته به تالاب‌هاست، باشد؛ ازاين‌رو اتخاذ رويكردي كل‌‌نگر كه به همۀ ابعاد كمّي و كيفي موجود در يك منظر به طور همزمان توجه كرده و در پاسخگويي به نيازهاي جوامع مؤثر واقع شود، امري ضروري است. پژوهش حاضر با روش تحليليتوصيفي و از طريق مطالعات كتابخانه‌‌اي به‌دنبال امكان‌سنجي استفاده از مدل اكولوژي ژرف‌نگر درجهت ارتقاي كيفي منظر مجتمع‌هاي زيستي حاشيۀ تالاب‌ها است؛ در اين راستا ابتدا مفاهيم و پايه‌هاي 8گانۀ اكولوژي ژرف‌نگر از طريق مطالعات كتابخانه‌‌اي گردآوري و سپس مدل پيشنهادي براساس 8 پايۀ اصلي اكولوژي ژرف‌نگر ارائه شد. مدل مذكور درجهت امكان‌سنجي در روستاي صراخيه واقع در حاشيۀ تالاب شادگان در استان خوزستان به‌كار گرفته شد. نتايج حاصل نشان مي‌‌دهد كه مدل اكولوژي ژرف‌نگر با تكيه بر پايه‌هاي اصلي خود، توصيه‌ها و ارزش‌هايي را درجهت بهره‌مندي مناسب از محيط‌زيست در قالب سه مؤلفۀ شناخت، برنامه‌ريزي و اجراي طرح‌هاي حفاظتي و توسعه‌اي و نظارت و مشاركت ذي‌نفعان ارائه مي‌‌‌‌دهد كه موجب ايجاد رابطه‌‌اي متعادل ميان انسان و طبيعت شده و ضمن پاسخگويي به نيازهاي زيست‌محيطي، از طريق ارائۀ راهكارهايي در زمينۀ جذب اكوتوريسم، آموزش‌هاي زيست‌محيطي، نمايش سبك و شيوۀ زندگي جوامع زيستي حاشيۀ تالاب و... در رشد اقتصادي جامعه، حفظ و احياي ارزش‌هاي فرهنگيمعنوي بستر مؤثر واقع شده و بدين طريق موجب ارتقاي كيفي منظر جوامع زيستي حاشيۀ تالاب مي‌‌شود.