تبيين كيفيت‌‌هاي مورد انتظار از رودخانۀ‌ شهري به‌عنوان يك مكان‌ عمومي پايدار (مورد شناسي: اصفهان، اردبيل، اهواز و رشت)

مردم با انگيزه‌هاي متفاوتي همچون ارتباط با طبيعت و گذراندن اوقات فراغت خود در فضاهاي رودكنار شهري حضور مي‌‌يابند؛ از‌اين‌‌رو تبديل همۀ فضاهاي شهري مبتني‌بر رودخانه‌ها به «مكان‌ عمومي پايدار» مي‌بايست در زمرۀ رسالت‌هاي شهرسازي قرار گيرد. چنين مكان‌هايي، براي مطلوب‌ماندن در چرخۀ حيات خود و اثرگذاري بر شهر، رودخانه، مردم و محيط‌زيست بايد كيفيت‌‌هاي متعددي داشته باشند؛ در پژوهش حاضر نيز نخست از طريق مرور ادبيات شاخص‌‌ها و معيارهاي كيفيت، مكان‌‌هاي عمومي پايدار رودخانه‌محور شناسايي و استخراج شد و سپس با بررسي ميداني، نظرات مردم و كارشناسان در نمونه‌هاي موردي (رودخانه‌هاي باليقلي اردبيل، زاينده‌رود اصفهان، كارون اهواز و زرجوب رشت) از طريق مشاهده، مصاحبۀ نيمه‌ساختار‌يافته و تكميل پرسشنامۀ بسته، داده‌هاي لازم براي نظرسنجي شاخص‌‌‌ها و معيارها در نمونه‌هاي موردي گردآوري شدند و براي بررسي اعتبار نتايج، از آزمون اسميرنف و t تك‌نمونه‌اي درجهت تبيين آن‌ها به كمك تحليل عاملي در نرم‌‌افزار spss پرداخته‌شده‌است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه برآورده‌شدن انتظارات و پاسخ به انگيزه‌هاي حضور مردم، مي‌تواند به موفقيت و مطلوبيت اين مكان‌ها بيانجامد و سازندۀ اصلي كيفيت مكان‌هاي عمومي پايدار رودخانه‌محور را مي‌توان در قالب پايداري، تاب‌آوري، انسان‌مداري، كارايي و اثربخشي، همگاني و بازبودن، نگهداري و پرورش، انسجام و ارتباط طبقه‌بندي كرد. در ذيل اين شاخص‌‌ها، معيارها و سنجه‌هاي مرتبط به‌طور كامل گنجانده ‌شده كه ارزيابي نقاط ضعف و قوّت آن‌ها، براي بهبود وضع موجود يا راهنمايي عام براي توسعه‌هاي آتي در سه سطح كلان، مياني و تفصيلي، كارايي زيادي خواهد داشت. به‌عنوان يك نتيجۀ كلي مي‌‌توان گفت كيفيت‌هاي موردنياز، بايد با اتكاء بر سازنده‌‌هاي مكان عمومي پايدار تأمين شوند و به محدودۀ رودكنار خلاصه نمي‌شوند.