خوانش ترجيحات استفاده‌كنندگان در تجربۀ فضاهاي عمومي تجاري شهر اصفهان

«محيط شهري» فضايي است مادي، با ابعاد اجتماعي و روان‌‌شناختي به‌منظور جريان‌يافتن زندگي روزمره و بستري براي تجارب متنوع. درعين‌حال، فضاي عمومي به ما اين امكان را مي‌دهد كه حضور مردم، تجربه و درك شود و شناخت ديدگاه‌‌ها را فراهم مي‌‌كند. بررسي ترجيحات استفاده‌‌كنندگان از فضاهاي شهري رويكردي درجهت دستيابي به تجارب شهري جمعي است؛ درحالي‌كه مسئلۀ پيشِ‌رو در جهان مدرن، جايگزين‌شدن تجربيات جمعي با تجربيات آني در فضاي شهري و بي‌توجهي به ترجيحات محيطي استفاده‌كنندگان فضايي است. هدف از اين پژوهش، خوانش ترجيحات استفاده‌‌كنندگان فضاهاي تجاري شهر اصفهان است و درپي پاسخگويي به اين هدف، مقايسه‌‌اي تطبيقي بين ترجيحات استفاده‌‌كنندگان از فضاهاي تجاري سنّتي و فضاهاي تجاري نوظهور برمبناي نظريۀ تكاملي انجام گرفته‌است. روش اين پژوهش در تبيين و تكميل شاخص‌‌هاي بررسيِ تجربه و ترجيحات استفاده‌‌كنندگان، روش كِيفي بوده و رويكرد پديدارشناسي تفسيري مد‌‌نظر است و با استفاده از تكنيك افتراق معنايي در پنج فضاي شهري هم‌مقياس (شهريفراشهري) اصفهان با كاركرد تجاري (ميدان نقش جهان، ميدان امام علي، مجموعۀ سيتي‌سنتر، ارگ جهان‌نما، مجتمع پارك) ارزيابي شده‌است. در اين پژوهش، سه بُعد اساسيِ تجربه در مدل ترجيحات مكان (بُعد منظر عيني، بُعد منظر ذهني و بُعد منظر ارزيابانه) در نظر گرفته شده‌است كه درنهايت مي‌توان نتايج حاصل از بررسي شاخص‌‌هاي سه‌‌گانۀ ترجيحات شهروندان را در ابعاد تجربۀ مكان موردسنجش قرار داده و بر اين مبنا فضا‌‌هاي شهري را در يك مقايسۀ تطبيقي بررسي كرد. جمع‌‌بندي صورت‌گرفته از يافته‌‌ها و مقايسۀ شاخص‌‌ها در هر فضا و در مقايسه با ساير فضاها نشان مي‌‌دهد كه از ميان ابعاد مطرح‌شده، شاخص‌‌هاي مطرح در بُعد ارزيابانۀ فضا (ازجمله شاخص امنيت) منجر به ترجيح فضا مي‌‌شود؛ هرچند شاخص‌‌هاي منظر ذهني (ازجمله شاخص خوانايي) و شاخص منظر عيني (ازجمله شاخص وجود عناصر طبيعي و سبز) نيز لازمۀ ترجيح يك فضاي شهري است.