نقش روضه‌الشّهداي كاشفي در گسترش تحريفات تاريخ عاشورا

روضه‌الشّهداي ملّا حسين واعظ كاشفي (د. 910ق) تصويرگر واقعه عاشورا با بياني اديبانه و جذّاب و يكي از اوّلين مقاتل فارسي و از تأثيرگذارترين آثار پيرامون واقعه كربلاست. اين اثر پس از نگارش تا به امروز، به سبب گسترش اخبار مجعول و تحريف وقايع، مورد انتقاد جدّي قرار گرفته است، به شكلي كه آن را از جمله مهمترين دلايل اشاعه اخبار دروغين و ضعيف تاريخي در مورد حادثه عاشورا دانسته‌اند. در اين مقاله ادبي تاريخي با بهره جويي از روش تحليلي – توصيفي، پس از توضيحات مختصري پيرامون ويژگي‌هاي اجتماعي فرهنگي پايانِ عصرتيموري و آثار و زندگاني كاشفي، ضمن بيان و نقد نظريات مختلف در مورد اين اثر و نويسنده آن همچنين ذكر انواع تحريف در واقعه عاشورا، به دلايل ورود مجعولات و تحريفات تاريخي به اين كتاب و علل اقبال عمومي به آن پرداخته شده و منابع مورد استفاده و شيوه روايت كاشفي مورد بررسي قرار گرفته است. يافته‌هاي اين پژوهش مبيّن اين حقيقت است كه مسائلي مانند ضعف منابع مورد استفاده كاشفي، شيوه‌هاي روايت داستاني و صوفيانه او؛ تكيه بر حافظه مؤلّف به دليل اشتغال وي به امر وعظ و توجّه به انشاءپردازي به جاي دقّت در نقل وقايع و قصد كاشفي به عنوان واعظي شيعي در ايجاد ارتباط عاطفي مردم روزگارش با اهل‌بيت (ع)، از مهمترين دلايل ورود تحريفات به اين كتاب است. همچنين مي‌توان گفت تيموريان خراسان فضايي ايجاد كردند كه نتيجه‌اش پذيرش تشيّعي شد كه بعدها صفويّه به تبليغ و رسميّت بخشي به آن همّت نمودند.