اثر رهاسازي كوتاه مدت و بلندمدت از زراعت بر تركيب پوشش گياهي و بانك بذر خاك و مقايسه آن با جنگل كمتر دست خورده در ناحيه رويشي زاگرس

تخريب اراضي و ناهمگني محيطي از عوامل مؤثر بر بوم سامانه هاي جنگلي سراسر دنيا و خصوصيات آنها است. با وجود نقش مهم بانك بذر خاك در احياي جوامع گياهي تخريب يافته، مطالعات فلورستيك در بسياري از بوم سامانه هاي خشكي تنها بر پوشش گياهي روزميني متمركز بوده است. اين تحقيق با هدف بررسي اثر تغيير كاربري اراضي از جنگل به زراعت و رهاسازي كوتاه مدت و بلند مدت از اين اختلال بر پوشش گياهي روزميني و بانك بذر خاك در پارك جنگلي چغاسبز شهرستان ايلام مي باشد. در مجموع 66 قطعه نمونه 1 متر × 1 متر به روش تصادفي سيستماتيك براي اندازه گيري پوشش گياهي مستقر شد. براي تحليل بانك بذر خاك، در اطراف هر قطعه نمونه يك نمونه خاك در سطح 20 سانتي متر × 20 سانتي متري با عمق 10 سانتي متر به صورت تصادفي برداشت شد. روش پيداش نهال (در گلخانه) و مقياس فراواني پوشش براون بلانكه به ترتيب براي مطالعه بانك بذر خاك و پوشش استفاده شد. نتايج نشان داد كه در هر سه منطقه مورد مطالعه تعداد گونه هاي موجود در بانك بذر خاك نسبت به پوشش روزميني كاهش پيدا كرده است. تروفيت ها شكل زيستي غالب در سه منطقه مورد مطالعه در هر دو پوشش روزميني و بانك بذر خاك بودند. بررسي پراكنش جغرافيايي نيز در همه مناطق نشان داد كه عناصر ايرانتوراني و ايران توران مديترانه اي در پوشش سطحي و بانك بذر غالب هستند. تراكم بانك بذر خاك در كاربري زراعت بلندمدت كاهش معني داري داشت. در طول محور هاي تحليل تطبيقي متعارف (DCA) بر اساس داده هاي بانك بذر و پوشش روزميني دو تركيب گياهي مشخص در قالب دو گروه تفكيك شد. گروه اول شامل قطعات نمونه بانك بذر و پوشش روزميني جنگل شاهد و منطقه رهاسازي بلندمدت و گروه دوم شامل قطعات نمونه بانك بذر و پوشش روزميني رهاسازي كوتاه مدت از زراعت بودند. به نظر مي رسد رهاسازي بلندمدت از زراعت با تكيه بر بانك بذر خاك مي تواند در بازسازي و احياي پوشش گياهي زيراشكوب و بازگشت به شرايط پيش از اختلال مؤثر باشد.