بررسي پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي ممنوعيت بهره برداري چوبي جنگل هاي شرق استان مازندران

ممنوعيت بهره برداري جنگل يكي از مهمترين چالش ها در مديريت جنگل هاي هيركاني است كه داراي پيامدهاي مختلفي مي باشد. هدف از پژوهش حاضر، شناسايي، وزن دهي و اولويت بندي پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي ممنوعيت بهره برداري جنگل (تنفس جنگل) در جنگل هاي شرق استان مازندران (جنگل هاي تحت مديريت حوزه اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان مازندران، ساري) است. جامعه آماري پژوهش حاضر، گروه 60 نفره از كارشناسان و خبرگان، اعضاي هيأت علمي متخصص در اين زمينه و جوامع روستايي ساكن در حاشيه جنگل هاي تحت مديريت بوده است. در اين مطالعه جهت شناسايي پيامدهاي ممنوعيت بهره برداري جنگل از روش دلفي، محاسبه وزن پيامدها از تكنيك اِنتروپي (Entropy) و براي اولويت بندي آنها از تكنيك ترجيحات بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (TOPSIS) استفاده شد. تجزيه و تحليل يافته هاي اين پژوهش با استفاده از تكميل 55 پرسشنامه دريافتي، شش پيامد مثبت و 17 پيامد منفي را از جنبه هاي اقتصادي و اجتماعي براي ممنوعيت بهره برداري جنگل شناسايي نمود. نتايج وزن دهي پيامدها نشان داد كه در ميان پيامدهاي مثبت، پيامدهاي افزايش ارزش هاي اقتصادي خدمات محيط زيستي جنگل ها و گرايش به سمت زراعت چوب (جهت تأمين نياز چوبي) به ترتيب با وزن هاي 0/200573 و 0/200426 و از پيامدهاي منفي، افزايش قاچاق چوب 0/059163 و كاهش اشتغال 0/059133 بيشترين وزن را به خود اختصاص داده اند. نتايج اولويت بندي پيامدها نيز نشان داد در ميان پيامدهاي مثبت و منفي، تغيير مديريت وابسته به چوب به مديريت چند منظوره جنگل و افزايش قاچاق چوب اولويت بالاتري را نسبت به ساير پيامدها دارند. همچنين نتايج پژوهش نشان داد در پيامدهاي مثبت، ديدگاه اقتصادي و در پيامدهاي منفي، ديدگاه اجتماعي وزن بيشتري را كسب نمودند. لذا پيشنهاد مي گردد در اجراي طرح تنفس جنگل، برنامه هايي در راستاي نظارت دقيق، مستمر و تخصيص بودجه از سوي دولت جهت افزايش حفاظت جنگل و كاهش قاچاق چوب و ايجاد فرصت هاي شغلي مد نظر قرار گيرد.