مروري بر خطاهاي احتمالي در فرآيند تحويل دُز پرتودرماني به روش شدّت تعديل‌شده

پرتودرماني با شدت تعديل‌شده، به‌عنوان يكي از فناوري‌هاي نوين پرتودرماني خارجي در مراكز درماني مختلف استفاده شده است. ليكن، با وجود مزيت‌هاي اين روش در مقايسه با روش‌هاي پيشين پرتودرماني خارجي و استفاده از فناوري‌هاي جديد در سيستم طراحي درمان و تحويل دُز، همچنان خطاهاي پرتودرماني مانعي براي دستيابي به توزيع دز مطلوب در بيماران محسوب مي‌شوند. در اين نوشتار، خطاهاي مؤثر در پرتودرماني با شدت تعديل‌شده و حساسيت روش‌هاي تضمينِ كيفيت مختلف در تشخيص و طبقه‌بندي آن‌ها بررسي شده است. بر اساس اين مطالعات، علاوه بر اهميت خطاهاي انساني در تحويل باريكۀ تابشي و مكان‌دهي صحيح بيماران، خطاهاي ابزار‌هاي اصلاح باريكه، يكي ديگر از مؤثرترين منابع عدم‌قطعيت تحويل باريكۀ تابشي است، به‌طوري‌كه در حدود 35%ـ50% از خطاهاي پرتودرماني را شامل مي‌شوند. به همين‌منظور، روش‌هاي تضمين كيفيت متنوعي، مانند آشكارسازهاي ديودي، فيلم‌ها، تصاوير پرتال الكترونيكي، فايل‌هاي لاگ و هوش مصنوعي در بررسي خطاهاي مكاني كليماتورهاي چندتيغه‌اي استفاده شده است. از طرف ديگر، براي كاهش عدم‌قطعيت در محاسبۀ دز پرتودرماني، مدل‌سازي كليماتورهاي چندتيغه‌اي و تخت‌درمان در سيستم طراحي‌درمان نيز بايد مدنظر قرار گيرد. بر اساس مطالعات متعدد، تضعيف باريكۀ تابشي در تخت‌هاي درمان‌ مختلف در زاويۀ گانتري صفر درجه در محدودۀ بزرگ 4% تا 9% بوده است. اين در حالي ا‌ست كه در پرتودرماني با شدت تعديل‌شده، اغلب از باريكه‌هاي مايل خلفي استفاده مي‌شود. بنابراين، با شناخت هوشمندانۀ عدم‌قطعيت‌هاي موجود در فرايند تحويل باريكۀ تابشي و روش‌هاي تضمين كيفيت بيمار، توانايي ما در پيشگيري از حوادث احتمالي و درمان مطلوب بيماران افزايش مي‌يابد.