مقايسه‌ي فرآيندهاي واجي بين كودكان كم‌شنوا و كودكان شنواي بلوچ‌زبان

مقدمه و اهداف برخورداري از شنوايي يكي از مهم‌ترين عوامل فراگيري زبان است. برخي كودكان به ‌علت ابتلا به افت شنوايي، قادر به شنيدن صوت در محدوده‌ي طبيعي نيستند و در ‌نتيجه به‌خاطر مشكلات شنوايي، در فراگيري و به‌كارگيري زبان مشكل دارند. هدف از پژوهش حاضر، بررسي و مقايسه‌ي كاربرد فرآيندهاي واجي و تأثير سن و جنسيت بر آن در كودكان كم‌شنوا و شنواي بلوچ‌زبان است تا نتايج آن به شناخت بهتر مسأله و چاره‌انديشي براي اين مشكل در مطالعات آينده بيانجامد. مواد و روش ها پژوهش حاضرتوصيفيتحليلي و مقطعي بود. آزمودني‌ها شامل 16 كودك (8 دختر و 8 پسر) كم‌شنوا و 16 كودك (8 دختر و 8 پسر) شنواي 7 تا 10‌ ساله‌ي بلوچ‌زبان بودند كه به‌طور تصادفي از مدارس شهرستان زاهدان انتخاب شدند. آزمون مورد‌ استفاده، آزمون محقق‌ساخته حاوي 80 عكس از اشيا ملموس و رايج بود كه كودك بايد كلمه‌ي مربوط به هر ‌كدام از عكس ها را به‌ زبان بلوچي بيان مي كرد. پاسخ هر ‌كدام از كودكان به‌صورت مجزا با استفاده از MP3 Player مدل Creative ضبط شد. آوانگاري ها بر اساس سيستم IPA انجام يافت. در نهايت، فرآيندهاي واجي مورد‌ استفاده‌ي كودكان استخراج شد و معني‌داري ميانگين استفاده از فرآيندهاي واجي در دو گروه، از ‌طريق آزمون تحليل چند‌متغيره و تحليل يك راهه در متن MANOVA بر‌رسي شد. يافته ها نتايج نهايي تحليل نشان داد كه بين عملكرد كلي دو گروه در كاربرد فرآيندهاي واجي تفاوت معني‌داري وجود دارد (0.00=P). نتيجه گيري پژوهش حاضر نشان داد كه در ميان فرآيندهاي واجي، فرآيند حذف همخوان انسدادي بي‌واك، پربسامدترين فرآيند مورد ‌استفاده‌ي كودكان بلوچ‌زبان بوده ‌است. كاهش خوشه نيز يكي ديگر از فرآيندهاي با بسامد بالا بود كه در گفتار اين كودكان، در خوشه ي همخواني آغازه و پايانه‌ي هجا رخ ‌مي دهد؛ با اين تفاوت كه كاهش خوشه در خوشه‌ي همخواني پاياني، بسامد بالاتري داشت. انسدادي‌شدگي، پيشين‌شدگي، كاهش هجا و واكرفتگي، از ديگر فرآيندهاي واجي پر‌بسامد در اين كودكان بود. فرآيند مضاعف‌شدگي در گفتار هيچ كدام از دو گروه مشاهده نشد.