تحليل هرمنوتيكي حكايت عابد و پادشاه بر اساس مفاهيم قرآني «حكايتي از باب دوم گلستان سعدي»

سعدي گاه با ذكر حكايات و تأويل آنها خود به سطح ديگري از معنا تصريح كرده است. حكاياتي نيز هست كه مي توان آنها را حاوي سطح ديگري دانست و با تأويل به معناي احتمالي آن دست يافت. حكايت عابد و پادشاه با نظر به گفتار، كنش ها و حوادث، يكي از اين حكايت هاست. در اين مقاله در تبيين مدعاي مفروض به روش توصيفيتحليلي از شيوه هرمنوتيك و مشخصاً «دور هرمنوتيكي» و بينامتنيت استفاده شده است؛ يعني با استفاده از شبكه اي از نشانه هاي قرآني و متن هايي كه با «افق ذهني» سعدي اشتراك دارند و بر مفاهيم مشترك از طريق تشبيه يا توصيف تصريح كرده اند و همچنين از طريق تأويل هاي خود سعدي در ديگر مواضع، سطح ديگر معناي متن مشخص شده است. سوالات اصلي اين است كه كنش هاي نامعمول شخصيت ها در اين حكايت دال بر چه معنايي است؟ «فهم» معناي پنهان اثر چگونه از طريق آثار «هم افق» با اين حكايت ميسر مي شود؟ هدف نشان دادن معناي ديگر از راه تأويل است. نتايج نشان مي دهد كه اين حكايت در بطن خود حاكي از رابطه انسان و شيطان است كه به ترفندهاي مختلف در پي به بي راه كشاندن آدميان است. حكايت مذكور گويي بسط داستاني آيه 64 سوره اسراء است؛ مشابه ترتيبي كه در آيه آمده است.