معناشناسي واژه «قرأ» و بسامد كاربرد معادل‌هاي معنايي آن در ترجمه‌هاي فولادوند و الهي قمشه‌اي از قرآن مجيد با رويكرد شناختي

چندمعنايي از ديرباز در ميان مترجمان و مفسران جايگاه ويژه‌اي داشته است. در ميان زبان‌شناسان نيز بررسي روابط معنايي از جمله چندمعنايي حائز اهميت است. درك قرآن مستلزم درك اجزاء مختلف آن است. اگر روابط معنايي مفاهيم قرآني ناديده گرفته شود فهم قرآن ناقص خواهد بود چراكه چنين فهمي خطي و جزء نگراست. اما فهم روابط معنايي قرآن در شبكه‌هاي شعاعي و مرتبط با پديده‌ها و مفاهيم قرآني به خواننده قرآن يك فهم كلان‌نگر و فرآيندي مي‌دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسي شبكه شعاعي واژه «قرأ» در تمام سوره‌هاي قرآن بر پايه معني شناسي شناختي است. در اين مقاله، بر پايه رويكرد شناختي به بررسي شبكه شعاعي واژه «قرأ» پرداخته شد و ميزان بسامد كاربرد معاني شعاعي و معني سرنمون واژه مذكور در دو ترجمه فولادوند و الهي قمشه اي مورد بررسي قرار گرفت. براي به دست آوردن معاني سرنمون ابتدا معاني مختلف در سه فرهنگ ابجدى الفبايى عربى فارسى ترجمه كامل المنجد الابجدى، قاموس قرآن و ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن استخراج گرديد. ‏سپس از ميان مجموع معاني بيان شده معني سرنمون با استفاده از معيارهاي تايلر و ايوانز (2003) شامل تصديق معني، تفوق در شبكه معنايي، استفاده در ساخت‌هاي تركيبي و پيش‌بيني دستوري مشخص گرديده و در مرحله بعد نحوه انشعاب معاني شعاعي از معاني سرنمون حاصل گرديد. تجزيه و تحليل ها نشان داد كه ابزارهايي مانند بسط استعاري و طرحواره تصويري در بسط معني سرنمون واژه «قرأ»، نقش اصلي را ايفا مي‌كنند و در اين ميان، بسط استعاري بيشترين نقش را در گسترش معني سرنمون ايفا مي كند. علاوه براين، مشخص گرديد كه در ترجمه‌هاي مذكور تنوع معادل يابي براي واژه «قرأ» براساس معني سرنمون و معاني شعاعي بسيار محدود است.