شناسايي استعداد اراضي و مشخص‎سازي محدوديت‎ها براي كشت آبي گندم در بخشي از اراضي دشت قزوين با استفاده از تكنيك‎هاي فازي و AHP

ارزيابي دقيق تناسب اراضي براي توليد محصولات كشاورزي نقش مهمي در كاهش اثرات تخريب اراضي دارد. مطالعه حاضر با هدف بكارگيري تكنيك‎هاي فازي، AHP و GIS براي تعيين درجه تناسب اراضي جهت توليد گندم در اراضي به وسعت حدود 61000 هكتار واقع در دشت قزوين انجام شد. با بررسي نقشه‎هاي كاربري، زمين‎شناسي، توپوگرافي، شيب و تصوير ماهواره‎اي منطقه، محدوده واحدهاي اوليه خاك تفكيك شد سپس در واحدهاي تفكيك شده، خاكرخ‎ها حفر و تشريح شدند و نمونه‎برداري از افق‎هاي خاك انجام شد. براساس مشخصات خاكرخ‎هاي شاهد هر واحد نقشه، ارزيابي تناسب اراضي براي كشت گندم با استفاده از روش‎ فازي با AHP و روش ريشه دوم انجام شد و نقشه تناسب اراضي در محيط GIS تهيه گرديد. با توجه به نتايج، كاربرد روش فازي با AHP مشخص كرد كه 48169.1 هكتار، 78.2 درصد از اراضي داراي تناسب متوسط (S2)، 9086 هكتار، 14.7 درصد داراي تناسب بحراني (S3) و 4346.3 هكتار، 7.1 درصد نامناسب در حال حاضر (N1) مي‎باشند. مهمترين خصوصيات محدودكننده، شيب، pH، ESP، زهكشي و شوري خاك بودند. نتايج مشخص كرد كه روش تلفيقي فازي با AHP با ارزش ضريب تبيين بيشتر بين شاخص اراضي و عملكرد در مقايسه با روش پارامتريك ريشه دوم و ريشه دوم اصلاح شده، توانسته دقت ارزيابي را به دليل تعيين حدود مناسب نقاط بحراني، وزن‎هاي مناسب براي خصوصيات، استفاده از روابط و اصول منطق فازي و توابع عضويت مناسب افزايش دهد. بنابراين روش ذكر شده مي‎تواند به عنوان روشي دقيق و مؤثر براي برنامه‎ريزي و مديريت بهتر كاربري اراضي براي توليدات كشاورزي باشد.