زلزله و نيازهاي آموزشي افراد داراي معلوليت جسمي حركتي و گروه‌هاي ذي‌ربط: يك مطالعه كيفي

هدف: افراد داراي معلوليت در بلايا به‌شدت آسيب‌پذيرند و مرگ‌و‌مير آنان در مقايسه با جمعيت عادي بيشتر است. كاستي در دانش اين افراد در مواجهه با بلايا، علاوه بر مشكلات فيزيكي و محدوديت‌هاي حركتي، را مي‌توان يكي از دلايل اين آسيب‌پذيري محسوب كرد. اين كاستي مي‌تواند در آمادگي آنان براي حفظ جان در شرايط بحراني تأثير منفي بگذارد و موجب پيامدهاي ناگوار شود. از اين رو، اين مطالعه با هدف تبيين نيازهاي آموزشي افراد داراي معلوليت جسمي حركتي و گروه‌هاي ذي‌ربط با در نظر گرفتن ديدگاه‌هاي خود اين افراد انجام گرفت. روش بررسي: مطالعه حاضر به روش كيفي انجام گرفت. مشاركت‌كنندگان از ميان افراد داراي معلوليت جسمي حركتي داراي تجربه مواجهه با زلزله، باسواد و در رده سني 18 تا 60 سال، از طريق نمونه‌گيري هدفمند به دو روش نمونه‌گيري با حداكثر تنوع و گلوله برفي انتخاب شدند. براي گردآوري داده‌ها از مصاحبه نيمه‌ساختار‌يافته استفاده شد و اشباع داده‌ها با ورود هجده فرد واجد شرايط به مطالعه صورت پذيرفت. براي تحليل داده‌ها، روش تحليل مضمون و براي سازمان‌دهي داده‌ها نرم‌افزار MAXQDA نسخه 10، به كار گرفته شد. يافته‌ها: مشاركت‌كنندگان در پژوهش، آموزش را امري ضروري جهت ارتقاي آمادگي در مواجهه با زلزله مي‌دانستند و نيازهاي آموزشي آنان در دو مقوله اصلي نيازهاي آموزشي افراد داراي معلوليت جسمي حركتي و نيازهاي آموزشي گروه‌هاي ذي‌ربط دسته بندي شد. مقوله اصلي اول، متشكل از دو مقوله فرعي بود: 1. نيازهاي آموزشي پايه شامل حفظ جان و پيشگيري از معلوليت هاي ثانويه، حفظ خونسردي، كنترل استرس و تصميم گيري؛ 2. نيازهاي آموزشي توانمندسازي مشتمل بر كنار آمدن با معلوليت در شرايط بحراني، امدادرساني به ساير افراد در صورت توانايي و آموزش ساير افراد داراي معلوليت.مقوله اصلي دوم نيز در قالب دو مقوله فرعي مطرح گرديد: 1. نيازهاي آموزشي عمومي مربوط به خانواد ه ها و مردم شامل، نجات افراد داراي معلوليت، حفظ جان و پيشگيري از معلوليت، امدادرساني صحيح به افراد جامعه جهت پيشگيري از معلوليت، همراهي و حمايت رواني افراد داراي معلوليت2. نيازهاي آموزشي تخصصي مربوط به امدادگران و مديران بلايا مشتمل بر امدادرساني به افراد داراي معلوليت، پيشگيري از معلوليت و آسيب در حين نجات افراد، آشنايي با گروه‌هاي مختلف معلولين و نيازهايشان و در نظر گرفتن نيازهاي افراد داراي معلوليت در اقدامات پاسخ. نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌هاي پژوهش، نيازهاي آموزشي افراد داراي معلوليت جسمي حركتي و گروه‌هاي ذي‌ربط، در قالب حفظ جان، سلامتي و پيشگيري از معلوليت، توانمندسازي و ارتقاي كيفيت خدمات در زلزله، دسته‌بندي شد. تحقق اين نيازهاي آموزشي موجب افزايش آمادگي اين افراد در مواجهه با زلزله شد و مستلزم تدوين برنامه‌هاي آموزشي استاندارد و كاربردي با اخذ نظرات آنان و پياده كردن آن در شرايط قبل از وقوع بلاياست. از سوي ديگر با توجه به اينكه تاكنون اقدامي جدي و اصولي در زمينه آموزش افراد داراي معلوليت انجام نشده است، لازم است برنامه‌ريزان و سياست‌گذاران، با تدوين سياست‌هاي تخصصي و متناسب با شرايط كشور، بستر آموزش اين افراد را فراهم كنند. اين اقدام مي‌تواند در كاهش مرگ‌و‌مير و ارتقاي سلامت اين افراد در شرايط بلايا مؤثر باشد.