نقش خواجه نصير طوسي در تداوم فلسفۀ ابن‌سينا و نوآوري‌هاي فلسفي او

جريان كلامي فلسفي ضد سينوي  كه با غزالي آغاز شد و با فخر رازي تكميل شد، زمينه اي براي خواجه نصير بود تا از هويت فلسفۀ اسلامي و كلام شيعي دفاع كند. او با عنايت به مباحث و اشكالات مطرح‌شده، به تفسير و شرح آثار و آراء ابن‌سينا پرداخت و به تقريرهاي جديدي دست يافت كه در جاي خود با اهميت بود و پس از او نيز مورد توجه ساير حكما و متكلمان قرار گرفت. خواجه نصير دربارۀ صدور و خلقت، جايگاه عقل و نفس الامر، علم خدا، نياز عقل انسان به تعليم و لزوم متابعت از شرع در كيفيت مبدأ و معاد نكات با اهميتي مطرح كرد. او براساس اعتبارات فلسفي و حساب تركيبات، ساختار جديدي براي صدور كثرت تبيين، و تكثر عالم عقل و جهات متكثر معقولات را اثبات كرد. او عالم عقل را معادل نفس الامر در نظر گرفت و علم خدا به جزئيات را نيز از طريق تكثر عالم عقل و معقولات آن تبيين كرد. خواجه نصير از منظر حكمت الهي شيعه، عقل انسان را نيازمند مدد دانست و براي عقول بالقوه و غيرمتكامل بشري، هدايت و تعليم را لازم دانست. او درعين‌حال معتقد بود كه برخي امور خارج از حوزه عقل هستند و تنها به وسيلۀ شرع تبيين مي شوند.