دامنه اعمال مسئوليت بين المللي اشتقاقي: مطالعۀ تطبيقي نظام مسئوليت دولت ها و سازمان هاي بين المللي

مجموعه مواد 2001 و 2011 كميسيون حقوق بين الملل در زمينۀ مسئووليت بين المللي دولت ها و سازمان هاي بين المللي، سخن از مسئوليت در ارتباط با عمل ديگري به ميان آورده اند كه از آن به مسئوليت اشتقاقي ياد مي شود؛ ليكن، از آنجا كه موارد حصري داخل در مسئوليت اشتقاقي روشن نشده، دامنۀ اعمال آن نيز مشخص نيست. مقاله حاضر بر آن است تا با موشكافي مواد مربوطه در هر دو سند يادشده، به مصاديق مسئوليت اشتقاقي بپردازد تا بشود به دامنۀ اعمال آن پي برد. لذا از رهگذر مطالعۀ تطبيقي مواد مربوط در اين دو طرح، به اين كار پرداخته مي شود. مقاله حاضر بر آن است كه مسئوليت اشتقاقي چه در خصوص دولت ها و چه در مورد سازمان هاي بين المللي، شامل هر چهار حالت «كمك يا مساعدت»، «هدايت و كنترل»، «اجبار» و «گريز از تعهد بين المللي» است. به رغم آنكه گريز از تعهد بين المللي در مجموعه مواد 2001 راجع به مسئوليت بين المللي دولت ها نيامده است، اما در مورد دولت ها هم قابل اعمال است. مسئوليت اشتقاقي، در كنار اساس بنيادين حقوق مسئوليت بين المللي يعني مسئوليت مستقل، مي تواند به عدالت در اعمال مسئوليت بينجامد.