تأثير كودهاي بيولوژيك، شيميايي و اسيد هيوميك بر برخي پارامترهاي ميكروبي و عناصر خاك، كميت و كيفيت اسانس گياه دارويي نعناع گربه‌اي (Nepeta cataria. L)

به‌منظور مطالعه اثر كودهاي بيولوژيك، شيميايي و اسيد هيوميك بر ميزان تنفس و زيست‌توده ميكروبي خاك، ميزان ماده آلي خاك، ميزان عناصر نيتروژن و فسفر برگ و كميت و كيفيت اسانس گياه دارويي نعناع گربه اي (Nepeta cataria L.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 10 تيمار و سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي گروه علوم باغباني دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز انجام شد. فاكتور اول تيمارهاي كودي در پنج سطح (شاهد، ازتوبارور1، فسفات بارور2، تلفيق دو نوع كود بيولوژيك، كود شيميايي شامل كود اوره به‌ميزان 150 كيلوگرم در هكتار و 100 كيلوگرم كود سوپر فسفات تريپل و فاكتور دوم اسيد هيوميك در دو سطح (0 و 20 كيلوگرم در هكتار) بودند. صفات مورد مطالعه در اين پژوهش شامل ميزان تنفس و كربن زيست‌توده ميكروبي خاك، ماده آلي خاك، مقادير نيتروژن و فسفر برگ، تعداد و اندازه كرك‌هاي ترشح‌كننده اسانس و ميزان، عملكرد و اجزاي اسانس بودند. با توجه به نتايج حاصل، بيشترين مقادير تنفس و كربن زيست‌توده ميكروبي خاك مربوط به تيمار تلفيق كودهاي بيولوژيك و بيشترين ميزان ماده آلي خاك نيز مربوط به تيمار كاربرد كود شيميايي + اسيد هيوميك بود. بيشترين ميزان عناصر نيتروژن و فسفر برگ، به‌ترتيب در تيمارهاي كود شيميايي و فسفات بارور2 به‌دست آمد. تيمار تلفيق كودهاي بيولوژيك بيشترين تعداد كرك‌هاي ترشحي در سطوح فوقاني و تحتاني برگ را به خود اختصاص داد و بزرگ‌ترين كرك هاي ترشحي در سطح فوقاني و تحتاني برگ نيز در تيمار كود فسفات بارور2 مشاهده شد كه با تيمارهاي تلفيق كودهاي بيولوژيك و كود شيميايي تفاوت معني‌داري نداشت. حداكثر ميزان و عملكرد اسانس به‌ترتيب در تيمارهاي فسفات بارور2 و تلفيق دو نوع كود بيولوژيك مشاهده شد. تركيبات اصلي و غالب شناسايي شده در اسانس شامل ايزومرهاي نپتالاكتون، كاريوفيلن اكسايد، ترانس كاريوفيلن و اي اي فارنسين بود و تيمارهاي به‌كار رفته سبب تغيير در ميزان آن‌ها گرديد. با توجه به نتايج به‌دست آمده در اين پژوهش، كاربرد تلفيقي كودهاي بيولوژيك تثبيت كننده نيتروژن و حل‌كننده فسفات به‌جاي كودهاي شيميايي توصيه مي گردد.