اثرات سياست‌گذاري كاهش اسيدهاي چرب ترانس بر دريافت آن در خانوارهاي شش استان در ايران

سابقه و هدف: مصرف مقادير زياد اسيدهاي چرب اشباع و ترانس موجب افزايش خطر بيماري‌هاي قلبي عروقي و برخي از انواع سرطان‌ها مي‌شود. حذف روغن‌هاي نيمه‌هيدروژنه (PHVOs) حاوي اسيدهاي چرب ترانس (TFAs) از رژيم ‌غذايي به عنوان يكي از مؤثرترين مداخلات بهداشتي در اين زمينه پيشنهاد شده است. اين مطالعه، با هدف بررسي اثرات سياست‌گذاري كاهش ميزان اسيدهاي چرب ترانس در روغن‌خانوار و افزايش دريافت اسيدهاي چرب غيراشباع از طريق ورود محصولات جديد به بازار مصرف و تعيين ميزان دريافت آنها در خانوارهاي شهري استان‌هاي آذربايجان غربي، فارس، خوزستان، لرستان، سمنان و خراسان جنوبي انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعيتوصيفي، بر روي خانوارهاي شهري در مراكز شش استان صورت گرفت. گردآوري اطلاعات از اول ارديبهشت ماه تا پايان تيرماه سال 1393 با استفاده از روش مصاحبه تلفني انجام شد. اطلاعات در مورد انواع چربي و روغن‌هاي مورد استفاده براي پخت و پز و نيز الگوي معمول خريد، مقدار خريد آنها با استفاده از پرسشنامه گردآوري شد. همچنين، پروفايل اسيدهاي چرب انواع روغن و چربي‌هاي مصرفي نيز تعيين و اندازه‌گيري شد. يافته‌ها‌: روغن‌هاي غالب مصرفي در شش استان عبارتند از: روغن‌ نيمه‌هيدروژنه/خانوار، مايع و مخصوص سرخ‌كردن. اين روغن‌ها بيش از 70% از كل روغن دريافتي را تشكيل مي‌دادند. ميانگين كل دريافت انواع روغن و چربي‌هاي در استان‌ها به ترتيب كاهشي عبارت است از: آذربايجان غربي، خوزستان، لرستان، خراسان جنوبي، سمنان و فارس. دامنه دريافت اسيدهاي چرب ترانس از 0.32 در فارس تا 0.67 گرم/نفر/روز در آذربايجان غربي متفاوت است. ميزان اسيدهاي چرب ترانس در روغن نيمه‌هيدروژنه/خانوار در مقايسه با دهه گذشته 95% كاهش يافته و سهم مصرف روغن خانوار حدود 45% كمتر شده‌است. نتيجه گيري: سياست‌گذاري‌هاي مؤثر، فرمولاسيون‌هاي جديد روغن‌ها، كاهش ترانس در روغن خانوار تغييرات مثبتي را در اين حوزه ايجاد كرده كه منجر به بهبود الگوي كيفي روغن‌هاي مصرفي خانوارها شده ‌است.