تحليل نظريه استثمار زيست‌جهان هابرماس در شكل‌گيري مديريت دانش

مقدمه: مقوله قدرت (حكومت، ثروت و دين) مي‌تواند هم بسترساز پژوهش حقيقي و هم ويرانگر و منحرف‌كننده دانش باشد. با تأمل در نظريه استثمار زيست‌جهانِ يورگن هابرماس مي‌توان نقش و تأثير قدرت‌هاي تماميت‌خواه را بر روند جريان آزاد اطلاعات و امكان تغيير زيست‌جهان دانش و شكل‌گيري رابطه سلطه‌پذير و سلطه‌گر را دريافت. هدف اين پژوهش، تحليل زيست‌جهان دانش و تأثير استثمار زيست‌جهان دانش بر مديريت كلان دانش بود. روش شناسي: رويكرد اين پژوهش كيفي و روش آن نظريه زمينه‌اي بوده است. شركت‌كنندگان در پژوهش 20 نفر از اعضاي هيأت‌علمي و متخصصان علوم اجتماعي و علم اطلاعات و دانش‌شناسي بودند كه مورد مصاحبه عميق قرار گرفتند و تجزيه‌وتحليل اطلاعات بر اساس سه روش كدگذاري مورد استفاده در نظريۀ زمينه‌اي، شامل كدگذاري باز، كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي با استفاده از نرم‌افزار تحليل‌هاي داده‌هاي كيفي MAXQDA10  انجام ‌‌گرديد. يافته‌ها: قدرت‌هاي تماميت‌خواه با حذف، دستكاري و مانع‌تراشي در جريان آزاد اطلاعات و با تحريف، تخريب و دستكاري اطلاعات و همچنين با وابسته‌كردنِ نهادهاي اطلاع‌رساني در پي اثرگذاري بر توليد دانش و روند پژوهش هستند تا با اسطوره‌سازي و اقناع‌گري شهروندان، موجب آن شوند كه پديده استثمار زيست‌جهان دانش به واقعيت تبديل شود. نتيجه :با اطلاع‌رساني هدايت‌شده توسط قدرت‌هاي تماميت‌خواه، مراكز اطلاع‌رساني از ماهيت وجودي‌شان دور مي‌گردند؛ به‌تبع مخدوش‌شدن اطلاعات، نشر اطلاعات آلوده و اطلاع‌رساني هدايت‌شده، شاهد استثمار زيست‌جهان دانش و در نهايت شكل‌گيري مديريت دانش سوگيرانه و پديدۀ توهمِ دانايي در جامعه خواهيم بود.  در اين پژوهش انواع مديريت دانش كلان مانند مديريت دانش ارزشي؛ مديريت دانش تخريبي؛ مديريت دانش انحصاري؛ مديريت تحميل دانش آلوده و مديريت دانش پنهاني مطرح شده است.