مطالعه‌اي بر ضرورت كاربست روش‌شناسي‌هاي مبتني بر هنر

پيدايش روش‌شناسي‌هاي مبتني بر هنر، يكي از جديدترين رويدادهاي قرن اخير در عرصه‌ روش‌هاي تحقيق كيفي در علوم انساني و هنر، موضوع اصلي نوشتار حاضر است. روش‌شناسي‌هاي مبتني بر هنر، با فرا رفتن از روش‌هاي عقلاني و معرفي تجربه‌ هنري به عنوان شكلي از تفكر، موجب تغيير ديدگاه پارادايمي غالب در پژوهش شده و شيوه‌هاي متنوع و جديدي براي پژوهيدن و ارتباط با جهان فراهم كرده‌اند. شناخت، معرفي و مطالعه‌ ضرورت‌هاي آن‌ها از اهداف اين جستار است كه با رويكرد پديدارشناسي توصيفي، و راهبردهاي استقرايي و استفهامي صورت گرفته است. پرسش‌هاي هستي‌شناختي اين نوشتار عبارت‌اند از: روش‌تحقيق مبتني بر هنر چيست؟ چه نوع‌هايي وجود دارند؟ ويژگي‌ها، اهداف، خاستگاه و كاربست‌هاي آن‌ها چيست؟ به موجب رهيافت‌ اين پژوهش، هشت روش‌شناسي مبتني بر هنر وجود دارند كه هنر را در وجوه مختلف و ابعاد گوناگون مورد توجه قرار مي‌دهند. اين روش‌شناسي‌ها علاوه بر امكاناتي كه در فرايند، جمع‌آوري، تحليل، ارائه‌ داده‌ها و ديگر بخش‌هاي تحقيق، به پژوهش عرضه مي‌كنند، زمينه‌هايي براي فعال‌سازي جنبه‌هاي حسي، عاطفي و زيبايي‌شناختي ادراك پژوهشگر فراهم كرده و موجب تحول در نظام روشي پژوهش شده‌اند. پذيرش فعاليت هنري به مثابه پژوهش و همچنين تثبيت اين روش‌شناسي‌ها به صورتي مستقل از روش‌شناسي‌هاي علوم انساني و اجتماعي، از چالش‌هاي متفكران اين عرصه است.