كتاب‌شناسي تطبيقي و انتقادي موضوعي متون تأليفي و ترجمه‌اي دانش مديريت آموزشي در ايران

هدف مقاله‌ حاضر بازشناسي روندهاي مفهومي دانش مديريت آموزشي در ايران بر مبناي بررسي وضعيت متون توليدي در اين دانش است. رويكرد روش‌شناختي اين پژوهش، كيفي از نوع كتاب‌شناسي تطبيقي و انتقادي موضوعي بوده و جامعه‌ پژوهش آن، كتاب‌هاي نمايه‌شده در كتابخانه‌ ملي ايران، طي 60 سال اخير، با كليدواژه‌هاي اصلي و مستقيم مديريت آموزشي، رهبري آموزشي و مديريت مدرسه تشكيل يافته است. پس از چهار مرحله غربال‌گري هدفمند، 28 كتاب (16 كتاب تأليفي و 12 كتاب ترجمه‌اي)، براي نمونه‌ پژوهش تفكيك شدند. سپس بر اساس سنت مطالعات كتاب‌شناسي، پس از خوانش و فيش‌برداري انتقادي از كتاب‌هاي نمونه، داده‌ها دسته‌بندي‌وتحليل، و مفاهيم اصلي استنتاج شده و نيز با استفاده از نظرات متخصصان، مفاهيم مرتباً اعتبار‌يابي شدند. نتايج نشان دادند كه در متون تأليفي، نوعي غلبه‌ مطلق «مديريت‌گرايي و سازمان‌گرايي انتزاعي» در رويكرد به دانش مديريت آموزشي در ايران حاكم است؛ اما در متون ترجمه‌اي، دانش مديريت آموزشي، به جهان واقعي «تربيت مدرسه‌اي» نزديك‌تر شده است. همچنين طبق اين نتايج در متون تأليفي مرتبط با دانش مديريت آموزشي در ايران، به دليل نبود چارچوب مفهومي منسجم‌كننده‌ درون‌رشته‌اي، اعتبارزدايي و آشفتگي گسترده‌اي در اين دانش رخ داده است.