بررسي تجربي فرايند خشك‌كردن فيلۀ ماهي با استفاده از تابش مادون‌قرمز

هدف از اين پژوهش استفاده از روش سطح پاسخ (RSM) براي طراحي آزمايش‌ و بهينه‌سازي فرايند خشك‌شدن فيلۀ كپور معمولي (Cyprinus carpio) با استفاده از اشعۀ مادون‌قرمز بود. قدرت تابش اشعۀ مادون‌قرمز 83، 104 و 125 وات و توان لامپ 250 وات و فاصلۀ آن از فيلۀ ماهي 5 سانتي‌متر بود. قطعه‌‌هاي فيلۀ ماهي در فواصل زماني 60، 120 و 180 دقيقه با ترازوي ديجيتال با دقت 0/01 گرم وزن شدند. قدرت تابش (A) و زمان تابش (B) در كاهش مقدار رطوبت مؤثر بودند و اثر درجۀ‌ دوم قدرت تابش و زمان تابش به‌طور معني‌داري نسبت به اثر خطي آنها در كاهش مقدار رطوبت مؤثرتر عمل نمودند. در روند تغييرات سرعت خشك‌شدن اثر تداخلي قدرت تابش و زمان تابش نشان‌دهندۀ همبستگي اين دو متغير در بهينه‌كردن سرعت خشك‌شدن بود. هرچند قدرت تابش در مقايسه با زمان تابش نقش مهم‌تري داشت. ميزان خشك‌شدن فيله‌ها در زمان تابش پايين‌تر و قدرت تابش بالاتر، افزايش يافت. به‌طوري‌كه در حداقل زمان تابش (60 دقيقه) تحت قدرت بالاي تابش سرعت خشك‌شدن فيله‌ها بهبود يافت. نفوذپذيري مؤثر رطوبت در قدرت تابش پايين و زمان كم كاهش يافت. براساس مدل‌هاي طراحي مركب مركزي، تيمار 2 با قدرت اشعۀ 125 وات و زمان 60 دقيقه (رطوبت 1/32 گرم آب بر گرم وزن نمونه، سرعت خشك‌شدن 0/022 گرم آب بر گرم وزن نمونه در دقيقه و نفوذپذيري مؤثر رطوبت 1/25846E007 مترمربع بر ثانيه) سبب بهبود ماندگاري فيلۀ ماهي شد.