اثر زمان كاشت بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد ژنوتيپ‌هاي جو ديم (Hordeum vulgare L.) در شرايط اقليمي مشهد

به منظور ارزيابي عملكرد دانه ژنوتيپ هاي جو ديم در زمان هاي كاشت و تعيين ارقام مناسب براي جبران كاهش عملكرد ناشي از تاخير در كاشت، اين آزمايش طي دو سال زراعي 1395-1394 و 1396-1395 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي طرق مشهد اجرا شد. در اين آزمايش دو زمان كاشت پاييزه و انتظاري و نه رقم و سه لاين اميدبخش جو به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد مقايسه قرار گرفتند. زمان هاي كاشت كرت هاي اصلي و ژنوتيپ هاي جو كرت هاي فرعي را تشكيل دادند. ژنوتيپ هاي جو شامل سهند، آبيدر، انصار، نادر، Yea168، سرارود1، خرم، ايذه، ماهور بودند. نتايج نشان داد كه از نظر صفات گياهي و عملكرد دانه تفاوت معني داري بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي وجود داشت. در زمان كاشت پاييزه، اغلب ژنوتيپ هاي مورد ارزيابي مرحله گرده افشاني را در دامنه مطلوب دمايي سپري كرده و با تاخير در كاشت (كشت انتظاري)، گرده افشاني اغلب ژنوتيپ ها خارج از اين دامنه و با شرايط تنش گرما مصادف شد. ارقام ماهور و خرم به ترتيب با ميانگين 2291 و 2119 كيلوگرم در هكتار بيشترين و ارقام آبيدر، انصار و سرارود1 به ترتيب با ميانگين 1518، 1619 و 1625 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد دانه را داشتند. بر اساس نتايج بدست آمده ارقام ماهور و خرم براي كشت در منطقه مورد مطالعه و ساير مناطق مشابه مناسب بوده و در شرايط با احتمال يخبندان زمستانه و بروز خسارت سرما، ارقامي نظير نادر و سهند مناسب تر خواهند بود. براي زمان كاشت ديرهنگام (كشت انتظاري) فقط ارقام بهاره ماهور و خرم به علت سازگاري بهتر به شرايط محيطي و عملكرد دانه بالا مناسب تر شناخته شدند.