ارزيابي سازگاري ژنوتيپ‌هاي كلزا(.Brassica napus L) با استفاده از روش‌هاي آماري ناپارامتري

برهمكنش ژنوتيپ در محيط همواره يكي از چالش هاي اساسي در مطالعات به نژادي گياهي بوده است. در تحقيق حاضر برهمكنش ژنوتيپ در محيط مربوط به 13 ژنوتيپ زمستانه كلزا در منطقه سرد و معتدل سرد كشور در اصفهان، همدان، كرج،كرمانشاه، خوي و زرقان در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو سال زراعي (1396-1394) كشت و با استفاده از روش هاي آماري ناپارامتري مورد ارزيابي قرار گرفتند. براي تاييد اثر اصلي ژنوتيپ و محيط و همچنين برهمكنش ژنوتيپ در محيط از چهار روش هيلدبراند، بريدنكامپ، كوبينگر و دي كرون/وان درلان استفاده شد. پس از آن، جهت ارزيابي سازگاري ارقام از روش هاي نصار و هان و تنارازو وهمچنين شاخص برتري فاكس و مجموع رتبه هاي كنگ استفاده شد. تعيين معني داري اثر اصلي و برهمكنش آنها نشان داد كه همه اين آثار، بجز برهمكنش در روش كوبينگر، معني دار بود. با استفاده از پلات حاصل از روش اول نصار و هان و تنارارزو مشخص شد كه ژنوتيپ BAL921 با عملكرد دانه 4078.6 كيلوگرم در هكتار، نسبت به ساير ارقام و ژنوتيپ هاي آزمايشي برتري داشت. مناسب ترين ژنوتيپ ها از نظر ميزان و پايداري عملكرد كه با روش فاكس و مجموع رتبه ها تعيين شدند، ارقام نفيس و نيما، به ترتيب داراي عملكرد دانه 4336 و 3902.4 كيلوگرم در هكتار بودند. با در نظر گرفتن اين موضوع كه در شناسايي ژنوتيپ (هاي) برتر، روشي قابل اعتمادتر است كه در آن عملكرد بالا را توام با پايداري عملكرد در نظر گرفته شود، در اين تحقيق روش مجموع رتبه و شاخص برتري فاكس به دليل دارا بودن اين ويژگي نسبت به ساير روش هاي ناپارامتري مورد استفاده كارآمدتر بوده و ژنوتيپ هاي كلزاي انتخابي بعنوان مناسب ترين ژنوتيپ ها شناخته شدند.