بررسي كاني‌سازي، دگرساني و ميانبارهاي سيال ذخيره مس تخت‌گنبد (شمال‌شرق سيرجان، جنوب‌شرق ايران)

ذخيره مس تخت گنبد در 63 كيلومتري شمال شرق شهرستان سيرجان، جنوب شرق ايران واقع است. كاني سازي درونزاد در اين ذخيره به شكل رگهرگچه اي داربستي و رگه هاي ضخيم كوارتزي رخ داده است كه توسط توده ميكروگرانوديوريتي اليگوميوسن و مواد آذرآواري (به طور عمده توف با تركيب حدواسط) ائوسن ميزباني مي شود. رگه رگچه هاي داربستي دربردارنده سه نسل كاني سازي (1) كوارتز + مگنتيت ± كالكوپيريت، (2) كوارتز + كالكوپيريت + پيريت ± مگنتيت و (3) كوارتز + پيريت + كالكوپيريت هستند. دگرساني فيليك بيشتر در سنگ هاي ديواره پيرامون رگه رگچه هاي داربستي گسترش يافته است. كاني سازي برونزاد در اين ذخيره با جانشيني سولفيدهاي آهن دار توسط هماتيت و گوتيت مشخص مي شود. همچنين، تشكيل مالاكيت، آزوريت و مس طبيعي در جريان تخريب سولفيدهاي درونزاد آهن و مس در شرايط اكسايشي رخ داده است. بررسي ميانبارهاي سيال در بلورهاي كوارتز موجود در رگه رگچه هاي كوارتزي نشان داده كه آنها بيشتر از نوع مايع+گاز+جامد (L+V+S)، مايع+گاز(L+V) و گاز+مايع (V+L) بوده و داراي دماي همگني در گستره 146 تا 450 درجه سانتي گراد و شوري 0.35 تا 57.8 درصد وزني معادل نمك طعام هستند. فازهاي جامد شامل هاليت، سيلويت و كاني هاي تيره هستند. ميانبارهاي سيال مورد بررسي در رگه هاي كوارتزي ضخيم از نوع L+V بوده و داراي دماي همگني در گستره 207 تا 344 درجه سانتي گراد و شوري 039.35/3 درصد وزني معادل نمك طعام هستند. بر اساس نتايج ريزدماسنجي ميانبارهاي سيال، جوشش سيال هاي ماگمايي عامل مؤثر در نهشت كاني هاي كانسنگي و باطله در رگه رگچه هاي داربستي است. همچنين سردشدگي و آميختگي سيال هاي جوي و ماگمايي علت نهشت كاني ها در رگه هاي ضخيم كوارتزي هستند. در كل، يافته هاي به دست آمده در اين پژوهش نشان مي دهند كه روند تشكيل و تكامل سامانه گرمابي تخت گنبد بيشترين شباهت را به سامانه هاي مس پورفيري دارد.