تبييـن فرايند شكل‌گيري مفهوم استعداد مبتني بر تحليل شبكه واژگاني در قرآن كريم

هدف از پژوهش حاضر اين است كه باتوجه به اشراف خداوند به ساختارهاي وجودي انسان، مؤلفه‌هاي مفهومي استعداد از قرآن كريم استخراج شده و تعريفي جامع و متفاوت از آن ارائه شود. براي اين منظور تك‌ تك واژگان قرآن كريم به‌روش تحليل مضمون استقرا شده و شبكه اي از واژگان مرتبط با مفهوم استعداد شكل گرفت. درنهايت اين شبكه واژگان با چينشي منطقي كنار هم قرار گرفته و تعريف جامعي از استعداد پديد آمد. جامعه مطالعاتي، تمام آيات مرتبط با استعداد در قرآ ن كريم است و همه آياتي كه به‌ نحوي مرتبط با استعداد بودند، به‌عنوان نمونه بررسي شدند. يافته ها نشان مي‌دهد تعريف به‌دست آمده از قرآن كريم، تفاوت منحصر به فردي با ساير تعاريف استعداد داشته كه از آن جمله مي توان به نگاه كل‌نگرانه قرآن به انسان، چند مؤلفه‌اي و فرايندي بودن، جهت‌مندي و هم‌راستايي آن با خداوند صاحب فضل و ماهيت اجتماعي و مسئوليت‌آور بودن استعداد اشاره كرد. به‌اين‌ترتيب به‌واسطه نگاه كل نگرانه و جامع قرآن به انسان مي توان ادعا كرد كه نقص و محدوديت ساير نظريه ها ـ كه هركدام از زاويه اي به انسان نگاه مي كنند در اين تعريف مشهود نبوده و همچنين فرايندي بودن آن مي تواند همزمان اشاراتي نيز به گام هاي ايجاد و شكوفايي استعداد در انسان داشته باشد.