واكاوي مولفه‌هاي مسئوليت‌اجتماعي در كتب‌درسي مطالعات‌اجتماعي دوره‌ابتدايي مبتني برآموزه‌هاي نهج‌البلاغه

هدف پژوهش حاضر بررسي مولفه هاي مسئوليت اجتماعي در نهج البلاغه و انطباق آن با محتواي كتب مطالعات اجتماعي دوره دوم ابتدايي در سال تحصيلي 1399 بود. روش پژوهش، تحليل محتواي تلفيقي بود. در بخش اول مولفه هاي مسئوليت پذيري از نهج البلاغه (به روش تحليل و تفسير مفهومي) استخراج شد و سپس براساس مولفه هاي احصاء شده به تحليل محتواي كتاب مطالعات اجتماعي به شيوه قياسي پرداخته شد. مولفه هاي مستخرج از نهج البلاغه (شامل13 مولفه و25 زيرمولفه) عبارتند از: ملاطفت با حيوانات، محافظت از محيط طبيعي و انساني، مودت و مهرباني با مردم، دگرخواهي، تاب آوري، عدالت ورزي، تكليف محوري، حمايت گري، موعظه گري، سازگاري اجتماعي، همكاري و تعاون، نظم اجتماعي و مشاركت اجتماعي. در بخش دوم جامعه آماري جهت تحليل محتوا، كتب مطالعات اجتماعي دوره دوم ابتدايي (پايه چهارم، پنجم و ششم) بود. مولفه هاي احصائي از نهج البلاغه به كتاب مطالعات اجتماعي دوره دوم ابتدايي عرضه شد. در نتيجه تحليل محتواي اين كتاب به شيوه كمي، در مجموع 605 مولفه در حوزه مسئوليت اجتماعي يافت شد، كه از پراكندگي يكساني در پايه هاي مختلف برخوردار نبود. در اين بين پايه پنجم تعداد بيشتري از مولفه ها را در خود جاي داده است. يافته ها نشان مي دهد كه هرچند ميزان توجه به مولفه هاي مختلف در كتاب متفاوت است اما تمامي مولفه هاي مستخرج از نهج البلاغه در كتاب درسي مطالعات اجتماعي انعكاس دارند. براساس نتايج پژوهش توازن محتوي كتب مطالعات اجتماعي براساس مولفه هاي مسئوليت پذيري از نظرتصاوير، فعاليت ها و متن و همچنين ميزان توجه به مهارت ها و محتوي دانشي، نگرشي در طراحي كتب مذكور پيشنهاد مي شود.