ارزيابي صفات پومولوژيكي و مورفولوژيكي برخي از ارقام و ژنوتيپ‌هاي هلو (Prunus persica (L.) BatSch) در شرايط اقليمي خراسان رضوي

هلو از لحاظ اقتصادي و فرآوري اهميت زيادي دارد و از محصولات مهم باغي است كه كشت آن از مناطق نيمه گرمسيري تا معتدله توسعه‌يافته است. اين پژوهش با هدف انتخاب ارقام و ژنوتيپ هاي سازگار هلو در شرايط اقليمي استان خراسان رضوي با استفاده از 14 رقم و ژنوتيپ در قالب طرح آزمايشي بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي دو سال زراعي 97-1395 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گلمكان اجرا شد. ارقام از لحاظ صفات فنولوژي (زمان شروع، طول دوره و خاتمه گلدهي، زمان رسيدن ميوه)، صفات رويشي (ارتفاع، حجم تاج، سطح مقطع تنه) و پومولوژيكي (وزن ميوه، وزن هسته، طول ميوه، عرض ميوه، عملكرد، سفتي بافت ميوه، مواد جامد محلول، اسيديته قابل تيتراسيون، شاخص طعم، pH) ارزيابي شدند. ژنوتيپ انجيري مالكي زود گل ترين و شندآباد هسته جدا دير گل ترين در بين ساير ارقام و ژنوتيپ ها بودند. شندآباد5 و اسپرينگ تايم زودرس ترين و پاييزه مشكين‌شهر، گجيل و  انجيري زعفراني ديررس ترين ژنوتيپ ها بودند. ژنوتيپ حاج كاظمي داراي بيشترين ميانگين ارتفاع درخت (236.18 سانتي متر)، سطح مقطع تنه (181.83 سانتي متر مربع) و حجم تاج درخت (73.34 سانتي متر مكعب) بود. در سال دوم آزمايش، صفات وزن ميوه، وزن هسته، طول ميوه، عرض ميوه و عملكرد ميوه به ترتيب 41.72، 43.45، 16.61، 16.40 و 81.99 درصد افزايش در مقايسه با سال اول نشان دادند. بيشترين ميانگين صفات وزن ميوه (165.28 گرم) در رقم فايت، وزن هسته (7.04 گرم) و طول ميوه (65.05 ميلي متر) در ژنوتيپ شندآباد هسته جدا، عرض ميوه (66.04 ميلي متر) در شندآباد5 و عملكرد ميوه در فايت و پاييزه مشكين شهر (به ترتيب با ميانگين 21.78 و 21.33 كيلوگرم) به دست آمد. انجيري زعفراني بيشترين ميانگين درصد مواد جامد محلول (16.59 درصد)، شاخص طعم (48.38) و اسيديته (4.65) را داشت. عملكرد با صفات سطح مقطع تنه، حجم تاج درخت، وزن ميوه، وزن هسته و عرض ميوه همبستگي مثبت و معني داري داشت. بر اساس اين مطالعه به ترتيب صفات ارتفاع درخت، سطح مقطع تنه و وزن ميوه وارد مدل رگرسيوني شدند كه در نهايت صفات وارد شده به مدل، 53.23 درصد از تغييرات عملكرد را توجيه نمودند. در مجموع  فايت و شندآباد هسته جدا به دليل داشتن عملكرد كمي و كيفي بالا براي كشت در منطقه خراسان رضوي قابل توصيه مي باشد.