بررسي سير تاريخي شناخت علمي اديان و پيدايش علم ملل و نحل در تاريخ و تمدن اسلامي براي همزيستي مسالمت آميز

No Title

شناخت علمي اديان ، از مظاهر تفكر اسلامي و از جمله نمونه هاي كاربرد عملي علم به مفهوم ساينس (science) در تمدن اسلامي است زيرا تاريخ و تمدن اسلامي در واقع تركيب تاريخ و تمدن ملل مختلفي است كه در سراسر امپراطوري اسلامي از اسپانيا تا جنوب شرقي چين با اشكال مختلفي از فرهنگ و تمدن و دين و رنگ و اعتقادات و آداب و رسوم زندگي مي كردند و شناخت علمي ضرورت طبيعي چنين تمدني بوده است ، و ادوار تاريخ تمدن اسلامي نشان مي دهد ، با وجود موارد بسياري از درگيري فرقه اي و نژادي و رديه نويسي ، الگوهايي نظري و عملي براي همزيستي مسالمت آميز ملل در جوامع اسلامي ارايه شده است و از جمله علل شكوفايي تمدن اسلامي، تاسيس نهادها و تشكيلاتي براي تامين رفتارهاي مبتني بر هم زيستي مسالمت آميز بين ملل بوده است. در تاريخ انديشه اسلامي مباني نظري، هم زيستي مسالمت آميز به طور مبسوط در رويكرد تاريخي و تمدني قران به پراكندگي جغرافيايي اديان آمده است و در سيره ، رويداد تمدني تاريخ جهان ،احتجاجات امام رضا با ملل و نحل ،نمونه متمايزي از منطق گفتگو با اثر وجودي ولايت امام است كه همچنان آتشي افروخته در مناظرات بين الادياني و روابط مسالمت آميز با اهل كتاب است كه هم زمان با تاسيس بيت الحكمه در بغداد و پذيرش و ترجمه و توسعه تمدن يوناني و سرياني و ايراني و هندي است كه با گفتگو و تعامل و تبادل مسالمت آميز اسلام با ملل مختلف مسيحي ، زرتشتي ، يهودي و هندو ئيزم همراه بود و نتايج مثبت تمدني داشت و محصول آن پيدايش تمدني جوان و نوين از تركيب تمدن هاي پير باستاني بود،مورخان تاريخ تمدن جهاني مانند سارتن و دورانت و توين بي ، زمينه فرهنگي زندگي مسالمت آميز بين پيروان اديان را كه اسلام در قرون وسطي ايجاد كرد را عامل حركت تاريخ و تمدن بشري دانسته اند. پژوهش حاضر توصيه هاي تاريخي به همزيستي مسالمت آميز را كه منجر به علم دين شناسي و پيدايش علم ملل و نحل به مفهوم ساينس در تمدن اسلامي شد را بررسي كرد هاست ،علمي كه همواره مي تواند عامل گفتگو وتعامل و زمينه نظري رفتار مسالمت آميز بين ملل باشد. ميراث مكتوب دين شناسي نشانه رفتار تئوريك براي فهم اديان و بخشي از سيره علمي در تمدن اسلامي است ، بويژه در شهرهاي مسير بازرگاني راه ابريشم از كانتون تا بلنسيه ،راه اتصال شرق و غرب جهان و مثل اعلاي هم زيستي پيروان ملل در طول تاريخ جهان است ، در ادوار تمدن اسلامي بويژه در عهد دولت فاطميا ن در شرق و موحدان در غرب، هم زيستي ملل در شهرهاي مصر وشام و آندلس و اسپانيا دوره اسلامي بويژه قاهره و اشبيليه پيشرفت كرد زيرا ملل مختلف مسيحي و يهودي و مسلمان با فرهنگ ها و مذاهب مختلف در آن جا زندگي مي كردند و محي الدين عربي آندلسي و ابن رشد مشاور خليفه موحدي تلاش كرد ند تا الگوهايي نظري براي همزيستي اديان ارايه دهند ، اين روابط اديان در محدوده شهر هاي مديترانه غربي در سواحل افريقيه در دوره دولت حفصيان و بويژه در سيسيل عهد فردريك دوم ، شدت گرفته است. با سقوط آندلس ونابودي جوامع اسلامي آن جا كه نماد تجربه تاريخي بشر در هم زيستي اديان بود ، اشكال جديدي از برخورد و شناخت اديان در زير سايه استعمار پرتغال و اسپانيا وانگليس كه جهان را بين خود تقسيم كردند، شكل گرفت و اما در شرق با ورود سلاجقه و اتابكان و دول صليبي و مماليك ، شناخت و تقريب نظري اديان كاهش پيدا كرد ولي در ادوار مغولان و ايلخاني ايران و عهد صفويه شناخت و مطالعات مربوط به هم زيستي اديان رونق گرفت،در اصفهان پايتخت پر تسامح سلطنت صفويان كه ملل مختلف در آن زندگي مي كردند ، با وجود نهضت رديه نويسي در شرق و غرب جهان ،آثار آكادميك بسياري براي شناخت و همزيستي مسالمت آميز اديان توليد شد در آثار فلسفي و عرفاني ملاصدرا ، به شيوه محي الدين و مولانا ، اديان ، فهم هاي متفاوت از حقيقت واحد است، عمليات شناخت اديان در دوره معاصر و قاجار با قبض و بسط بيشتري در قالب نخستين برخوردهاي فرهنگي سياسي و نظامي و تحقيقات شرق شناسي و مقتضيات مربوط به مدرنيسم ، استمرار پيدا كرده است. تا كنون الگو هاي متفاوتي از گفتگو و هم زيستي مذاهب و فرهنگ ها ارايه شده است. سوال پژوهش حاضر اين است كه آيا امروزه فقط قدرت پول است كه در الگوي جديد راه ابريشم ملل با اديان مختلف را مجبور به هم زيستي مسالمت آميز كرده است يا هنوز علائق و ارزش هاي علمي در قالب فلسفه هاي مضاف دين مي تواند فعال باشد و آيا الهيات جهاني برا ي روابط مسالمت آميز بين اديان در آينده وجود دارد؟

No abstract