تحليل محتواي منابع مكتب حديثي قم به‌منظور شناسايي معيارهاي اعتبارسنجي احاديث و مقايسه آنها با شاخص‌هاي اعتبارسنجي منابع در علم‌سنجي

هدف: هدف اين پژوهش تعيين ميزان همخواني معيارهاي اعتبارسنجي احاديث در مكتب حديثي قم با شاخص‌هاي اعتبارسنجي منابع در علم‌سنجي از ديدگاه متخصصان علم‌سنجي و علم‌الحديث بود. روش‌شناسي: پژوهش به لحاظ هدف، بنيادي و به لحاظ روش، پيمايشي-توصيفي است. همچنين از روش تحليل محتواي كيفي بهره برده است. جامعه پژوهش شامل منابع مكتب حديثي قم در زمينه‌ اعتبار احاديث؛و همچنين، متخصصان علم‌سنجي و علم‌الحديث بود. نمونه پژوهش 60 نفر از متخصصان علم‌سنجي و علم‌الحديث (هر گروه 30 نفر) بودند. داده‌هاي پژوهش با استفاده از نرم‌افزار درايه النور، آثار حديثي شيخ صدوق و سياهه وارسي محقق ساخته مطابق روش پيشنهادي لاوشي گردآوري و تحليل شد. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه مهم‌ترين معيارهاي اعتبارسنجي احاديث در مكتب حديثي قم عبارتند از: اعتبارسنجي به‌وسيله قياس حديث با ساير اعتبارات و مستندات، صحت سند، استناد به آراي نقادان برجسته، وجود روايت در كتاب‌هاي مشهور و معتبر، اعتماد به نگاشته‌هاي مشهور اصحاب، ارجحيت برخي از روش‌هاي اخذ حديث، اعتبارسنجي مصادر حديثي، برخورد احتياط‌آميز با منفردات برخي راويان به سبب توثيق‌نشدن صريح آنها، باورهاي كلامي، كثرت حديث، توجه به استناد راوي و تحليل محتواي حديث. نتيجه‌گيري: به‌طور كلي متخصصان علم‌سنجي و علم‌الحديث درباره همخواني شاخص‌هاي اعتبارسنجي منابع در علم‌سنجي با معيارهاي اعتبارسنجي احاديث توافق داشتند كه حاكي از رابطه نزديك اين دو حوزه با يكديگر دارد؛ بنابراين، مي‌توان ريشه استناد را در علم‌الحديث جستجو نمود.