سنجش كيفيت زندگي در محلات بافت تاريخي و عوامل مؤثر بر آن نمونه‌ پژوهش: بافت تاريخي شهر يزد

مهم‌ترين جنبه‌ ثبت جهاني بافت تاريخي شهر يزد در سال 1396، سكونت مردم و وجود جريان زندگي روزمره و پيوسته در آن بوده است و برخورداري از سطح مناسبي از كيفيت زندگي، لازمه‌ ادامه‌ اين روند است؛ اما در حال حاضر بيش از نيمي از بلوك‌هاي آماري بافت تاريخي شهر يزد با 33958 نفر جمعيت، رشد منفي جمعيت دارد و حدود يك‌سوم بلوك‌ها با موضوع مهاجرفرستي روبه‌رو هستند. در واكنش به اين تهديد، اين پژوهش سعي دارد ضمن تعيين عوامل مؤثر بر چگونگي كيفيت زندگي در محلات بافت تاريخي يزد، وضعيت آن را از جنبه‌هاي ذهني و عيني تعيين كند. پژوهش حاضر ازلحاظ ماهيت، كاربردي و ازنظر روش، علّي است. براي گردآوري داده‌ها و تجزيه و تحليل آنها از فنون بررسي‌هاي اسنادي، ميداني به‌صورت پرسشگري، تحليل عاملي اكتشافي و نرم‌افزارهايSuperDecisions, IBM SPSS Statistics 25 و ARC GIS 10.5 استفاده و حجم نمونه نيز به روش كوكران، 371 خانوار تعيين شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد امنيت، كيفيت محيط، روابط همسايگي، حمل‌ونقل، حس تعلق، ويژگي‌هاي كالبدي ابنيه و خدمات و زيرساخت‌ها، هفت عامل عمده‌ مؤثر بر كيفيت زندگي در بافت تاريخي شهر يزد هستند. البته ميزان تأثير اين عوامل بر كيفيت زندگي فعلي مردم ساكن اين بافت يكسان نيست؛ عامل كيفيت محيط شامل كيفيت فضاي سبز، وضعيت معابر و پياده‌روها و...، بيشترين ميزان تأثيرگذاري را دارد. عامل روابط همسايگي شامل ميزان دعوا و درگيري بين همسايگان و ميزان حمايت همسايگان از يكديگر، كمترين ميزان تأثيرگذاري را دارد. وضعيت كيفيت زندگي از جنبه‌ ذهني كه با ميزان رضايتمندي ساكنان سنجيده شد، به‌طور كلي در تمامي ۹ محله‌ بافت تاريخي نامطلوب است؛ اما در مقايسه با جنبه‌ عيني از وضعيت مناسب‌تري برخوردار است. درمجموع و براساس نقشه‌ پهنه‌بندي توليدشده، محله‌ زرتشتي‌ها سطح كيفيت زندگي مطلوب‌تري نسبت به ساير محلات دارد.