ارزيابي مقايسه‌اي الگوريتم‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره‌ MABAC و CODAS در پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش؛ نمونه‌ پژوهش: شهرستان كوثر

زمين‌لغزش، يكي از فرايندهاي مهم محيطي به‌ويژه در چشم‌اندازهاي مناطق كوهستاني به شمار مي‌آيد. شناسايي مناطق حساس و تهيه‌ نقشه‌ پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش، گامي مهم درمسيرپيشگيري و كاهش خسارات ناشي ازوقوع اين پديده است. شهرستان كوثر (گيوي) با داشتن چهره‌ كوهستاني و با توجه به وضعيت زمين‌شناسي، ليتولوژي، اقليمي و انساني، شرايط لازم را براي شكل‌گيري حركات لغزشي دارد؛ بنابراين هدف اين پژوهش، پهنه‌بندي خطر زمين‌لغزش در اين شهرستان است. براي دستيابي به هدف پژوهش، نخست عوامل مؤثر بر ايجاد زمين‌لغزش در شهرستان شامل شيب، جهت شيب، طبقات ارتفاعي، ليتولوژي، خاك، كاربري اراضي، بارش، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل و فاصله از جاده با توجه به مرور منابع مختلف، مطالعات ميداني و مشورت با كارشناسان شناسايي شد؛ سپس براي تهيه‌ لايه‌هاي اطلاعاتي در سامانه‌ اطلاعات جغرافيايي اقدام شد. در مرحله‌ بعد ارزش‌گذاري و استانداردسازي نقشه‌هاي معيار با استفاده از تابع عضويت فازي و وزن‌دهي عوامل با استفاده از روش كرتيك انجام شد؛ همچنين تحليل و مدل‌سازي نهايي با استفاده از روش‌هاي MABAC و CODAS به‌مثابه‌ روش‌هاي تصميم‌گيري چندمعياره انجام شد. با توجه به نتايج پژوهش به ترتيب عوامل شيب، كاربري اراضي، خاك و ليتولوژي، بيشترين ضريب وزني را به خود اختصاص دادند. با توجه به خروجي روش MABAC به ترتيب 17.89 و 25.22 درصد از مساحت محدوده در طبقات بسيار پرخطر و پرخطر و براساس نتايج حاصل از مدل CODAS به ترتيب 9.07 و 22.18 درصد از مساحت محدوده در طبقات بسيار پرخطر و پرخطر قرار دارد. نتايجاعتبارسنجينشاندادالگوريتم CODAS با سطح زير منحني 0.839 در برآورد حساسيت زمين‌لغزش محدوده‌ مطالعه‌شده نسبت به الگوريتم MABAC با سطح زير منحني 0.753 از صحت بيشتر و درنتيجه قابليت بيشتري برخوردار است. نتايج پژوهش حاكي از پتانسيل زياد شهرستان كوثر ازلحاظ رخداد حركات زمين‌لغزش است و نشان مي‌دهد مناطق بسيار پرخطر و پرخطر در شيب‌هاي 20-35 درصد، كاربري‌هاي زراعي و مراتع ضعيف و سازندهايي با زيربناي سنگ سخت و مواد رسوبي و سست سطحي قرار دارند.