بازتاب ادبيات عامه ايران در سفرنامه از خراسان تا بختياري اثر هانري‌رنه دالماني

ادبيات عامه بخش مهم و قابل‌توجهي از فرهنگ عامه (فولكلور) را دربرمي‌گيرد كه به طور شفاهي از نسلي به نسل ديگر انتقال يافته و جمع‌آوري و بررسي آن‌، بسياري از نكات تاريك و مبهم زندگي ملل را آشكار مي‌سازد. اينگونه تصاوير در واقع، گنجينه‌هاي ملي هستند كه «حافظه‌ جمعي» مردم يك سرزمين را تشكيل مي‌دهند. از اين رو، سفرنامه‌هاي اروپايي كه تصوير‌گر عناصر ادبيات عامه ايران هستند، از اهميت ويژه‌اي برخوردارند و بررسي آن‌ها در حوزه‌ ادبيات تطبيقي قرار مي‌گيرد؛ چراكه سفرنامه‌ها آيينه‌ بازتاب فرهنگ و جامعه‌ «ديگري» هستند كه در آن‌ها مي‌توان به تجلي فرهنگ و ادبيات عامه به صورت تصاوير بسته‌اي از استرئوتيپ‌ها و كليشه‌‌هاي ملي و بينافرهنگي دست يافت. بدين منظور، از ميان آثار سياحان فرانسوي كه در قرن بيستم ميلادي به ايران عزيمت كردند، سفرنامه‌ هانري‌رنه دالماني كه بيش از ديگر سفرنامه‌هاي هم‌عصر خود، تحت تأثير ادبيات عامه روايت شده، مورد تحقيق و بررسي قرار گرفته است. در همين راستا، اين مقاله در تلاش است تا در چارچوب رهيافت تصويرشناسي، ضمن واكاوي تصاوير بازنمايي‌شده از ادبيات عامه‌ ايران در سفرنامه‌ هانري‌رنه دالماني تحت عنوان از خراسان تا بختياري، به شيوه‌ توصيفي_تحليلي، به اين پرسش پاسخ دهد كه ادبيات عامه‌ ايران چگونه در سفرنامه‌ دالماني بازتاب يافته و ايدئولوژي سياح چه نقشي در اين بازنمايي داشته است؟ نتايج حاصل آمده از تحقيق نشان ‎مي‌دهند كه تصاوير بازنمايي‌شده شامل جلوه‌هاي عاميانه ادبيات فارسي، اشعار، القاب و گفتارهاي عاميانه و حكاياتي است كه اهميت جايگاه زبان و ادب فارسي نزد ايرانيان و اروپائيان را نشان داده و از خلال حكايات، ابعادي از فرهنگ ايران تجلي يافته است.