از باغ بهشت تا حومه نشيني : چشم‌اندازهاي محيط‌زيستي در ادبيات كودكان

ادبيات كودكان شامل قصه، شعر، نمايش، افسانه و داستان است. ادبيات كودكان عبارت است از تلاشي هنرمندانه در قالب كلام، براي هدايت كودكبه‌سوي رشد، با زبان و شيوه‌اي مناسب و درخور فهم اوست. به بياني ديگر، ادبيات عبارت است از چگونگي تعبير و بيان احساسات، عواطف و افكار به‌وسيلۀكلمات در اشكال و صورت‌هاي گوناگون؛لذا مي‌توان گفت ادبيات كودكان مجموعه نوشته‌ها، سروده‌ها و گفتارهايي است كه از طرف بزرگسالان جامعه براي استفاده خردسالان فراهم مي‌آيد، يا خردسالان خود خالق آن هستند. در ادبيات كودكان سه چشم‌انداز ايدئولوژيكي نسبت به محيط‌زيست ديده مي‌شود. اولين چشم‌انداز به ارتقاي تسلط بر طبيعت تكيه دارد، دومين چشم‌انداز بر ارتقاي نگرش مراقبت و درك دنياي طبيعي و آگاهي از موضوعات محيطي تكيه دارد و سومين چشم‌انداز بر موقعيت طبيعت محور تكيه داشته و به اكولوژي وابسته است.اغلب كتاب‌هاي كودكان كه با طبيعت يا اكولوژي سر و كار دارند، در دومين چشم‌انداز قرار مي‌گيرند كه محور بحث ما در اين مقاله خواهد بود.

Books with focus on natural world are written for young readers with different aims. But broadly speaking,in the children's literature, there are three ideological views of the environment. The first perspective relies on promoting the domination of nature, the second perspective relies on improving the attitude of care and understanding of the natural world and awareness of environmental issues, and the third perspective relies on the nature-centered nature and depends on ecology. Most children's books dealing with nature or ecology are in the second perspective, which will be the focus of our discussion in this article