ويژگي‌هاي زمين‏‌شناسي و زايشي آگات‏‌هاي منطقه‌ فردوس (خراسان جنوبي)

آگات‏‌هاي منطقه‌ فردوس (شمال بلوك لوت) درون واحدهاي آتشفشاني پالئوژن به شكل پركننده‌ حفره‏‌ها و شكستگي‏‌ها ديده مي‏‌شوند. آنها به رنگ‏‌هاي سرخ، دودي، آبي، بنفش ، سبز و بي‏‌رنگ در ساخت‏‌هاي رگه‏‌اي، بلورداني، ژئودي، نواري، ستاره‏‌اي، گل‏‌كلمي، خزه‏‌اي و كروي ديده مي‏‌شوند. آگات‏‌ها به‌صورت درونگير، قطعاتي از سنگ‏‌هاي ميزبان را كه دچار دگرساني شده‏‌اند، بدون حاشيه‌ واكنشي در‏‌بر‏‌گرفته‏‌اند. بررسي سيال‌هاي درگير در شماري از آگات‏‌هاي فردوس، دماي همگن‌شدن برابربا 102 تا 233 درجه‌ سانتيگراد با شوري 2 تا 11 wt% NaCl equiv. را نشان ‏مي‌‌دهد. مقدار REE درآگات‏‌هاي منطقه‌ فردوس كم است و تنها در نمونه‏‌هاي با ساخت رگه‏‌اي مقدار تقريباً كل عنصرهاي REE اندازه‏‌گيري شده است. براي بيشتر آگات‏‌ها آنومالي منفي در Eu و آنومالي مثبت در Yb و مقدارهاي كمتر از ppm 110 در Ba ديده شده است. ازاين‌رو، شواهد صحرايي، ريزدماسنجي و زمين‌شيميايي گوياي خاستگاه‌گرفتن سيليسِ سيال‌هاي سازنده‌ آگات‏‌هاي فردوس از سنگ‏‌هاي آتشفشاني هستند. دگرساني سنگ‏‌هاي آتشفشاني و فرايند شيشه‏‌زدايي در توف‏‌ها شايد عامل تأمين سيليس سيال‌ها در ميان سنگ‏‌هاي آتشفشاني بوده است. فراواني عنصرهاي گوناگون تا اندازه‌اي در رنگ كوارتزهاي فردوس نقش داشته است؛ به‌گونه‌اي‌كه رنگ دودي پيامد فراواني بالاي U و Th، رنگ سرخ پيامد فراواني بالاي Fe و Cr و رنگ آبي پيامد مقادير بالاي Ni و Cu است.