بررسي كارآيي ژنهاي مقاومت به زنگ سياه گندم در ايران و آخرين واكنش ژنوتيپهاي گندم اقليم سرد كشور نسبت به بيماري

زنگ سياه گندم ناشي از قارچ Puccinia graminis f.sp. tritici، خسارتزاترين بيماري در ميان زنگهاي گندم است. در تحقيق حاضر، علاوه بر تعيين كارآيي ژنهاي مقاومت به بيماري، واكنش ارقام تجاري، لاينهاي در دست نامگذاري و لاينهاي اميدبخش گندم اقليم سرد در سال 1394 (ERWYT-C-94) در برابر بيماري تعيين گرديد. مقادير بيماري مشاهده شده بر روي ارقام افتراقي حامل ژنهاي مقاومت به بيماري در مزرعه نشاندهنده پرآزاري روي 31 ژن مقاومت بود. پرآزاري روي ژن Sr31 براي اولين بار از كلاردشت و روي دو ژن Sr1RSAmigo و SrSatu اولين بار از كشور گزارش ميشود. براساس نتايج مربوط به واكنش ژنوتيپهاي آزمايشي در مرحله گياهچه در گلخانه، سه رقم MV-17، پيشگام و گاسكوين، چهار لاين در دست نامگذاري C-88-7، C-88-14، C-89-7 و CD-89-10 و لاين اميدبخش C946 با بروز پايينترين تيپهاي آلودگي در برابر جدايه هاي قارچ عامل بيماري، بالاترين مقاومت را داشتند. نتايج واكنش ژنوتيپهاي مورد بررسي در مرحله گياه كامل در مزرعه نشان داد كه لاين در دست نامگذاري CD-89-10، با داشتن واكنش 20R، به عنوان مقاومترين لاين از بين 48 ژنوتيپ مورد بررسي ميباشد. همچنين، دو لاين در دست نامگذاري CD-90-4 و CD-90-8 علاوه بر داشتن مقاومت بالاتر در برابر اكثر جدايه هاي قارچ در مرحله گياهچه، در مرحله گياه كامل نيز بترتيب با داشتن واكنشهاي 20MR و 40MR از مقاومت خوبي در برابر بيماري برخوردار بودند. با توجه به حساسيت اكثر ژنوتيپهاي آزمايشي اقليم سرد بويژه لاينهاي اميدبخش، انتقال ژنهاي مقاومت به بيماري به ارقام گندم مورد كاشت در اين اقليم به منظور افزايش مقاومت آنها ضروريست.