شيوة روايت پردازي «پس گشتي» در ساختار دو رمان از علاء الأسواني

ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﯾﻢ ﮐﻪ در ﺳِﯿﺮ ﮔﺬر از ﮐﻼﺳﯿﺴﻢ ﺑﻪ ﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ و ﭘﺴﺎﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ، ﺷﯿﻮه ﻫﺎي رواﯾﺖ ﭘـﺮدازي در ادﺑﯿﺎت داﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ. اﮔﺮﭼﻪ ﮐﻼﺳﯿﺴﺖ ﻫﺎ ﭘﺎﯾﺒﻨﺪ ﻧﻈـﻢ و ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺗﻮاﻟﯽ ﺣﻮادث ﺑﺮ ﻣﺤﻮر زﻣﺎن در داﺳﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ اﯾـﻦ ﭘﺎﯾﺒﻨـﺪي را ﺗـﺎ ﺣـﺪود زﯾـﺎدي ﻣﻨﺤـﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﮕﯽ ﺗﻮاﻟﯽ ﺣﻮادث ﺑﺮ ﻣﺤﻮر زﻣﺎن، آﺷـﮑﺎرا در داﺳـﺘﺎن ﻧﻮﯾﺴـﯽ دورۀ ﻣﺪرﻧﯿﺴﻢ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد. ﯾﮑﯽ از ﺷـﯿﻮه ﻫـﺎي رواﯾـﺖ ﭘـﺮدازي ﻣـﺪرن، ﺷـﯿﻮۀ رواﯾـﺖ ﭘـﺮدازي ﮔﺸﺘﯽ )Analeptic Narration( اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت »رواﯾـﺖ ﻫـﺎي ﻣـﺪوّر « و »رواﯾـﺖ ﻫـﺎي « م.( ﻧﻮﯾﺴﻨﺪۀ ﻣﻌﺎﺻـﺮ ﻣﺼـﺮ دو رﻣـﺎن »ﺷـﯿﮑﺎﮔﻮ1957ﭘﺲ ﮔﺸﺘﯽ« ﻧﻤﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻋﻼء اﻷﺳﻮاﻧﯽ )»ﻋﻤﺎرت ﯾﻌﻘﻮﺑﯿﺎن« را ﺑﺎ ﺗﻤﺴﮏ ﺑﻪ ﺷﮕﺮدﻫﺎي رواﯾﺖ ﭘﺮدازي ﭘﺲ ﮔﺸﺘﯽ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﻟﮥ ﺣﺎﺿر ﺑﻪ ﺷﯿﻮۀ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ـ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑـﺎ ﺑﻬـﺮه ﮔﯿـﺮي از ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ اي، ﺑـﻪ ﺷـﮕﺮدﻫﺎي رواﯾـﺖ ﭘـﺮدازي ﭘﺲ ﮔﺸﺘﯽ در دو اﺛﺮ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﻣﯽ ﭘﺮدازد.