واكاوي درون‌مايه‌هاي مدح علوي در اشعار ناصرخسرو قبادياني و ديك‌الجن حمصي

ﻣﺪح ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارﻫﺎي ﺷﻌﺮي ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﺳﺘﺎﯾﺶ ﻣﻤﺪوح ﺑﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـ ﯽ آﯾـﺪ و ﺷـﺎﻋﺮ از ﻃﺮﯾﻖ آن ﺑﺎ ﺑﯿﺎن وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ و ﺻﻔﺎت ﺧﺎص ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﯾﺎ ﯾﮏ ﻗـﻮم، ﺑـﻪ ﺗﻤﺠﯿـﺪ و ﻧﮑﻮداﺷـﺖ آﻧـﺎن ﻣﯽ ﭘﺮدازد. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﺪح ﻋﻠﻮي ﯾﮑﯽ از اﻧﻮاع ﻣﺪاﯾﺢ اﺳﺖ و روﯾﮑﺮد آن، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﻀﯿﻠﺖ ﻫـﺎي اﻫـﻞ ﺑﯿﺖ، ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﻮﻻي ﻣﺘﻘﯿﺎن اﻣﺎم ﻋﻠﯽ)ع( ﺑﻮده اﺳﺖ. آﯾﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺪح ﻋﻠﻮي را زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﻣﺪح در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ و ﻋﺮﺑﯽ داﻧﺴﺖ؟ ﻣﺪح ﻋﻠﻮي در ﭼﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻘﺒﻮﻟﯿـﺖ ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﻣـ ﯽ ﯾﺎﺑـﺪ ؟ دو ﺷـﺎﻋﺮ ﻣﺪﯾﺤﻪ ﺳﺮاي اﻫﻞ ﺑﯿﺖ، ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮو و دﯾﮏ اﻟﺠﻦ ﺣﻤﺼﯽ از ﮐﺪام دﺳﺘﻪ ﺷﺎﻋﺮان ﺑﺮاي اﺳـﺘﺤﮑﺎم ﺷـﻌﺮ ﻣﺪﺣﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﻨﺪ؟ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ اﻧﻌﮑﺎس ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺎب ﻣﺪح ﻋﻠﻮي در دو ادﺑﯿﺎت ﻓﺎرﺳﯽ و ﻋﺮﺑﯽ ﻧﺰد ﻧﺎﻗﺪان ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از اﯾﻦ رو، ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ ﮐـﻪ درون ﻣﺎﯾـﻪ ﻫـﺎي اﺷﻌﺎر ﻣﺪﺣﯽ دو ﺷﺎﻋﺮ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨـﺪه روﺷـﻦ ﮔـﺮدد. ﻟـﺬا ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮان ﺑﺮآﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺿﻤﻦ واﮐﺎوي درون ﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺪح ﻋﻠﻮي در ﺷﻌﺮ دو ﺷﺎﻋﺮ، ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﯽ ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ ﻫـﺪف و ﻏﺎﯾﺖ آن دو در ﻣﺪح ﻋﻠﻮي ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽ در ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮﺳﻨﺪ.