بررسي اجتماع دو قادر بر يك مقدور از ديدگاه معتزله و اماميه

در اين پژوهش با روش تحليلي ـ توصيفي به مسئله اجتماع دو قادر بر يك مقدور از ديدگاه معتزله و اماميه پرداخته مي‌شود و استطاعت و قدرت خداوند و انسان نيز مورد كاوش قرار مي‌گيرد. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد؛ معتزله و از جمله عبدالجبار در عين اعتقاد به تقدم استطاعت انسان بر فعل، به قدرت خداوند نيز نسبت به جميع ممكنات معتقدند. اما در تعارض ميان قدرت خداوند و قدرت انسان نسبت به يك فعل، تنها انسان را قادر دانسته و به تفويض گرايش پيدا كرده‌اند. در اماميه، برخي از متكلمين نخستين (از اصحاب ائمه^) هم خداوند و هم انسان را قادر مي‌دانند. بدين‌صورت كه استطاعت انسان مشروط به سلامتي اعضا و جوارح و صحت جسم است و تحقق فعل وابسته به سبب وارد ـ از سوي خداوند ـ مي باشد. برخي همنوا با معتزله و برخي نيز از اقوي بودن قدرت خداوند سخن گفته‌اند. متكلمين معاصر با طولي دانستن قدرت انسان، هم از قدرت خداوند و هم از قدرت انسان دفاع كرده‌اند.