شناسايي عوامل نهادي رسمي تغيير كاربري اراضي مجموعه شهري تهران در دو دهه اخير

اراضي مجموعه شهري تهران در دهه‌هاي اخير مورد دخل و تصرف و درنتيجه با تغيير كاربري قابل ملاحظه‌اي روبرو شده است. براين اساس، اين مطالعه باهدف بررسي عوامل نهادي در تغيير كاربري اراضي شهر تهران در دو دهه اخير انجام گرفته است. از رويكردهاي نهادگرايي و حكمروايي براي چارچوب مفهومي استفاده شده است. روش انجام تحقيق به‌صورت كيفي است. جامعه موردمطالعه، كليه متخصصان و مطلعين كليدي اين حوزه بودند كه به‌صورت نمونه‌گيري «هدفمند» 20 نفر از آنها مورد مصاحبه قرار گرفتند. معيار توقف مصاحبه‌ها، «اشباع نظري» بود. تجزيه‌وتحليل داده‌ها براساس تحليل «مضمون» يا تحليل «تماتيك» انجام پذيرفت كه بعد از كدگذاري اوليه داده‌ها، 679 كد باز، 25 مفهوم پايه، 10 مضمون سازمان‌دهنده و 5 مضمون فراگير يا عالي استخراج شد. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه مضامين سازمان‌دهنده عوامل نهادي تغيير كاربري اراضي شهر تهران «اعمال نفوذ در نظارت‌ها، ضعف در قوانين، ناهمگرايي سازماني، ضعف در مداخله، ضعف در سطح عملكرد، كنترل‌ناپذيري اهداف، استفاده كم از دانش جديد، انطباق‌ناپذيري دانشي، جانبداري در تدوين قوانين و منابع قدرت» هستند كه خود مستخرج از مضامين فراگير «نظارت ناشفاف، موازي‌كاري نهادي، ارزيابي عملكرد معيوب، ضعف اطلاعاتي و مداخلات فراقانوني» مي‌باشند. نتايج اين مطالعه حاكي از آن است كه اصلاح ساختار حكمروايي مديريت اراضي كلان‌شهر تهران نيازمند مجموعه‌اي از اقدامات پيچيده در سطوح و در حوزه‌هاي مختلف است و تنها از طريق ارتقاي مشاركت نهادي و توجه به تخصص و شايستگي مديران قابل حل نيست، بلكه اين عوامل خود متأثر از طيفي از عوامل نهادي مهم در قالب، عوامل سياسي و قانوني هستند كه خود برآيند يك سيستم معيوب مديريتي در سطوح مختلف به شمار مي‌روند.