تخصيص كاربري اراضي مناطق روستايي با استفاده از الگوريتم ژنتيك

روستا نشيني شكل ويژه‌اي از زندگي مردم بوده و نقش مهمي در فرايندهاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و سياسي دارا مي‌باشد. در اين زمينه طرح هادي روستايي در راستاي فراهم سازي زمينه توسعه و عمران و با هدف تخصيص مناسب و بهينه كاربري‌هاي روستايي به منظور توسعه پايدار انجام مي‌شود. با اين وجود، عدم مكان‌يابي بهينه كاربري‌هاي پيشنهادي در اين طرح‌ها يكي از نقاط ضعف آن‌ها به شمار مي‌آيد. اين موضوع سبب عدم دسترسي مناسب كاربري‌ها، عدم سازگاري يك كاربري با كاربري‌هاي مجاور و در نتيجه عدم فراهم‌سازي بستر مناسب براي رشد روستا مي‌شود. به منظور حل اين مشكل، هدف اين پژوهش تخصيص بهينه كاربري اراضي روستايي به وسيله الگوريتم ژنتيك به عنوان يك منبع پيشنهادي براي ارتقاء و تدوين بهتر طرح هادي روستايي است. به منظور نيل به اين مهم، ابتدا محدوديت‌ها شامل حريم رودخانه و حريم مرغداري به داده‌ها اعمال شدند. سپس، با استفاده از چهار معيار همسايگي (سازگاري، وابستگي و متمركزسازي)، دسترسي، پتانسيل فيزيكي و مقاومت در برابر تغييرات، و با در نظر گرفتن مساحت تعيين شده در طرح هادي به عنوان تقاضاي كاربري‌ها، الگوريتم ژنتيك در ساختار برداري اجرا و كاربري‌هاي روستايي تخصيص داده شدند. مدل پيشنهادي در روستاي نعمت آباد و با استفاده از نقشه كاربري سال 1395، به منظور توليد نقشه كاربري سال 1396 پياده سازي شد. به منظور دستيابي به نقشه كاربري پيشنهادي، ابتدا وزن‌ معيارهاي مدل در پنج سناريو مختلف تغيير و اعتبارسنجي مدل در هر سناريو با استفاده از محاسبه ضريب كاپا و دقت كلي انجام شد. با توجه به نتايج حاصل شده، سناريو سوم با ديدگاه اقتصادي داراي دقت كل 71% بوده و بنابراين، از وزن‌هاي اختصاص يافته به معيارها در اين سناريو براي تهيه نقشه نهايي پيشنهادي استفاده گرديد. افزون بر اين، نتايج حاصل شده نشان داد كه معيارهاي همسايگي و دسترسي از مهم‌ترين عوامل در طرح هادي روستايي مي‌باشند.