برآورد بيشينه عمق آبشستگي در پاياب حوضچه آرامش (مطالعه موردي: بند سنگي- ملاتي حوزه آبخيز زيارت گرگان)

بندهاي سنگي ملاتي سازه هايي هستند كه جهت تنظيم شيب و مهار فرسايش آبراهه ها بكار گرفته مي‌شوند. در اين تحقيق براي تخمين حداكثر عمق آبشستگي در پايين دست سازه سنگي ملاتي زيارت با وجود 2 رديف لوله جهت عبور آب بالادست به پايين دست در بدنه بند، مدل فيزيكي سازه در مقياس1:20 ساخته شد. بمنظور شبيه سازي جريان در طول مدت عمر مفيد اين سازه ها، آزمايشها براي حالتي كه لوله ها به تنهايي جريان را به پايين دست منتقل نمايند و حالتي كه پس از تله اندازي رسوبات و پر شدن لوله ها، جريان از روي سرريز عبور مي كند، مورد شبيه سازي قرار گرفت. نتايج آزمايش زمان تعادلي 48 ساعته نشان داد كه 94 درصد حداكثر عمق آبشستگي حداكثر در 8 ساعت اوليه آزمايش اتفاق افتاده است. همچنين حداكثر عمق آبشستگي به اندازه 130ميليمتر ( معادل دو متر و شصت سانتيمتر در مقياس واقعي) درحالت انسداد لوله ها اتفاق مي‌افتد. در اين شرايط پرش هيدروليكي به پايين دست حوضچه آرامش منتقل شده، عمق آبشستگي افزايش يافته و در عرض كانال نيز گسترش مي يابد و كم ترين عمق آبشستگي در حالتي كه آب از سري لوله‌هاي پايين عبور مي كنند، اتفاق مي افتد. در اين شرايط پرش هيدروليكي داخل حوضچه قرار مي گيرد. همچنين حداكثر عمق آبشستگي به عمق آب در پاياب سازه براي حالتي كه جريان از روي سرريز و لوله ها همزمان عبور كند، حدود 2.2 و براي زماني كه تنها جريان از درون لوله ها به پايين دست منتقل شود، حدود 0.62 است.