بررسي تغييرات كمّي و كيفي تركيب‌هاي اسانس كلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) در مراحل مختلف فنولوژي

كلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعيان و بيشتر در نواحي باير و سنگلاخي و ماسه‌زارهاي نواحي مختلف اروپا، مديترانه، شمال آفريقا و جنوب‌غربي آسيا ازجمله ايران مي‌رويد. خواص درماني مختلفي همچون ضد درد، ضد تب، آنتي‌اكسيداني و كاهش‌دهنده فشار خون براي آن در نظر گرفته مي شود كه اين خواص درماني به‌دليل وجود تركيب‌هاي شيميايي متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گياه در مراحل مختلف فنولوژي تأثير زيادي بر ميزان تركيب‌هاي اسانس اين گونه دارد. در اين تحقيق تغييرات كمّي و كيفي اسانس كلپوره در طول فصل رويش در منطقه چشمه انجير استان فارس و در سه مرحله فنولوژي (اوج رويشي، اول گلدهي و اوج گلدهي) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال 1397 مورد بررسي قرار گرفت. اسانس‌ها توسط دستگاه‌هاي كروماتوگرافي گازي (GC) و كروماتوگرافي گازي متصل به طيف‌سنج جرمي (GC/MS) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه عمده تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس در مرحله اوج رويشي، كاريوفيلن اكسيد (12.1%)، آلفاپينن (11.8%)، جرماكرن D (9.1%)، ميرسن (8.5%)، ليمونن (7.2%)، بتاپينن (6.7%)، بي‌سيكلوجرماكرن (6.6%)، ترانسكاريوفيلن (4.6%) و آلفابيسابولول اكسيدبي (3.4%) با بازده اسانس 0.9%، در مرحله اول گلدهي، جرماكرن D (26.6%)، بي‌سيكلوجرماكرن (18.3%)، ترانسبتااوسيمن (8.9%)، ميرسن (7.8%)، اسپاتولنول (6.0%)، ليمونن (5.3%)، آلفاپينن (3.6%) و بتاپينن (2.6%) با بازده اسانس 0.3%، و در مرحله اوج گلدهي، آلفاپينن (25.8%)، ميرسن (12.5%)، جرماكرن D (11.8%)، بتاپينن (11.7%)، ليمونن (8.5%)، اسپاتولنول (4.6%) و بي‌سيكلوجرماكرن (7.2%) با بازده اسانس 0.2% بودند.