معرفي عوامل مؤثر بر درآمدزايي از گياهان دارويي از ديدگاه كارشناسان و بهره‌برداران (مطالعه موردي: مرتع لزور، استان تهران)

گياهان دارويي هر كشور در زمره ذخاير و منابع طبيعي آن كشور محسوب شده و سرمايه‌اي طبيعي است كه مي‌تواند در كسب درآمد و اشتغال‌زايي سهم قابل توجهي داشته باشد. به‌منظور استفاده مطلوب از گياهان دارويي بايد عوامل اقتصادي اجتماعي مؤثر بر درآمدزايي از اين گياهان مورد تجزيه‌وتحليل قرار گيرد. ازاين‌رو اين مطالعه به بررسي عوامل مختلف تأثيرگذار بر قابليت درآمدزايي از گياهان دارويي در مراتع لزور استان تهران مي‌پردازد. اين تحقيق از نوع كيفي، ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرسشنامه و جامعه آماري كارشناسان و بهره‌برداران است. انتخاب جوامع پاسخگو مبتني بر رويكرد شهرت و نمونه‌گيري هدفمند انجام شد. اين تحقيق در دو بخش انجام شد. در بخش اول عوامل اقتصادي، اجتماعي، طبيعي، كالبدي زيرساختي، انساني و سياستي نهادي نظر سهمي كه در درآمدزايي گياهان دارويي برخوردار بودند، به‌صورت زوجي مقايسه و رتبه‌بندي شدند. به‌منظور تعيين مؤثرترين عامل از روش تحليل سلسله مراتبي استفاده و قضاوت درباره پذيرفته يا مردود بودن رتبه‌هاي داده شده با استفاده از نرخ ناسازگاري انجام شد. در بخش دوم گويه‌هايي براي هر عامل در نظر گرفته شد و هر گويه از نظر نقشي كه در درآمدزايي داشتند به‌صورت جداگانه در مقياس طيفي ليكرت رتبه‌بندي شدند. براي مقايسه رتبه گويه‌ها، از آناليز غيرپارامتريك من ويتني براي دو گروه داده و فريدمن براي بيش از دو گروه داده استفاده گرديد. نتايج آناليز تحليل سلسله مراتبي نشان داد كه از نظر جوامع پاسخگو عوامل اقتصادي با رتبه اول و نهادي سياستي با رتبه سوم، مهمترين عوامل در درآمدزايي از گياهان دارويي هستند. عوامل فيزيكي از نظر جوامع محلي و عوامل طبيعي از نظر كارشناسان اجرا در رتبه دوم قرار گرفتند. نتايج مقايسات ميانگين گويه‌ها در عوامل اجتماعي، كالبدي زيرساختي و انساني نشان داد كه ميانگين امتياز گويه‌هاي هر عامل در درآمدزايي، داراي اختلاف معني‌داري به لحاظ آماري هستند (Pvalue 0.05). ارائه‌ تسهيلات، حمايت‌هاي دولتي، ارائه امكانات فرآوري در منطقه و هماهنگي فعاليت‌هاي ساير نهادها داراي بيشترين رتبه هستند، درنتيجه نقش بيشتري در درآمدزايي از گياهان دارويي منطقه دارند.