چالش‌هاي ترجمۀ ارتباطي ماشيني از فارسي به عربي و آسيب‌شناسي آن

تقريباً با ورود كامپيوتر و فناوري اطلاعات به تمامي بخش­هاي زندگي بشر و بالا بردن بازده كارهاي روزمره، عرصۀ ترجمه نيز از اين قافله مستثني نمانده است. با وجود بالا رفتن سرعت ترجمۀ ماشيني و توسعۀ همه جانبۀ فناوري‌هاي نوين، هنوز نقص‌ها و كمبود‌هاي بسياري در اين زمينه وجود دارد. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصيفي-تحليلي به ويژگي‌ها و جنبه‌هاي چالش برانگيز در ترجمۀ زبان فارسي به زبان عربي توسط مترجم ماشيني بپردازد، اما اين به معناي رد يا مخالفت با انواع ماشين‌ها و برنامه‌هايي كه براي اين منظور طراحي و ساخته شده‌اند يا امكان‌ناپذير بودن آن نيست؛ چرا كه اين فناوري در كنار ايرادها و معضلاتي كه ممكن است در ترجمه با آن روبه رو باشيم محسناتي نيز دارد كه از جملۀ آن مي‌توان به سرعت عمل و صرفه‌جويي در زمان و هزينه اشاره كرد. اين پژوهش در نظر دارد با بررسي موردي اين كمبود‌ها و چالش‌ها، بدون زيرسؤال بردن ترجمۀ ماشيني با ارائۀ راهكارهايي براي برطرف كردن اين كمبودها و چالش‌ها گامي در جهت بهبود ترجمۀ ارتباطي ماشيني از زبان فارسي به عربي بردارد. براي اين كار چهار مورد از پرطرفدارترين و قوي‌ترين سامانه­هاي ترجمه انتخاب شده و مورد بررسي قرار گرفته­اند. سپس براي ‌هر كدام از نارسايي‌ها راهكاري ارائه شده است. هدف از تحليل و بررسي اين چالش‌ها شناخت و آگاهي از اين كمبودها در جهت رفع آن است. يافته­هاي پژوهش حاضر بيانگر اين است كه ترجمۀ ماشيني درحال حاضر از نظر دقت و كارايي نمي‌تواند جايگزين ترجمۀ انساني شود؛ چرا كه توانايي درك بافت متن و تطبيق سريع كلمات با متن، سبك و سياق كلام، استخراج معاني اصطلاحي و غيراوليه و تشخيص عوامل زبرزنجيري مؤثر بر مفهوم متون را ندارد.