مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثر قطع آبياري در مراحل زايشي و كاربرد پوترسين و كودهاي زيستي بر دوره پر شدن دانه، محتواي كلروفيل و عملكرد گندم

چكيده فارسي :

به‌منظور بررسي اثر قطع آبياري در مراحل زايشي و كاربرد پوترسين و كودهاي زيستي بر دوره پر شدن دانه، محتواي كلروفيل و عملكرد گندم، آزمايش فاكتوريلي بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه محقق اردبيلي در سال زراعي 98-1397 اجرا شد. عوامل مورد بررسي شامل آبياري در سه سطح (آبياري كامل به‌عنوان شاهد، قطع آبياري در 50% مرحله سنبله‌دهي و قطع آبياري در 50% مرحله آبستني (چكمه‌اي شدن) به‌ترتيب به‌عنوان محدوديت ملايم و شديد آبي) و كودهاي زيستي در چهار سطح (عدم كاربرد كودهاي زيستي به‌عنوان شاهد، كاربرد ميكوريز (Glomus Intraradices)، كاربرد توأم سودوموناس (Psedomunas Putida Strain 186) و فلاوباكتريوم (Flavobacterim Spp)، كاربرد توأم ميكوريز با سودوموناس و فلاوباكتريوم) و محلول‌پاشي پوترسين در سه سطح (محلول‌پاشي با آب به‌عنوان شاهد، كاربرد 0.5 و يك ميلي‌مولار) بودند. از مدل دو تكه‌اي براي كمي‌سازي مولفه‌هاي پر شدن دانه استفاده شد. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد حداكثر وزن دانه (0.0641 گرم)، سرعت پر شدن دانه (2.28 ميلي‌گرم در روز)، طول دوره (39.7 روز) و دوره موثر پر شدن دانه (28.14 روز) در تركيب تيماريآبياري كامل با كاربرد توأم ميكوريز با سودموناس و فلاوباكتريوم و محلول‌پاشي يك ميلي‌مولار پوترسين و حداقل مقادير اين صفات (به‌ترتيب 0.0361 گرم، 1.6 ميلي‌گرم در روز، 33.15 و 22.57 روز) در شرايط قطع آبياري در مرحله آبستني، عدم كاربرد كودهاي زيستي و عدم محلول‌پاشي پوتريسين به‌دست آمد كه از افزايش به‌ترتيب 77.56، 42.5، 19.76 و 24.68 درصدي در مقايسه با عدم كاربرد كودهاي زيستي و پوترسين در شرايط قطع آبياري در مرحله آبستني برخوردار بودند. آبياري كامل با كاربرد توأم ميكوريز با سودموناس و فلاوباكتريوم و محلول‌پاشي يك ميلي‌مولار پوترسين، حجم و وزن خشك ريشه را به‌ترتيب 124.37 و 123.47 درصد افزايش داد. عملكرد دانه در قطع آبياري در مرحله آبستني و ظهور سنبله نسبت به آبياري كامل كاهش يافت. بيش‌ترين عملكرد (682.68 گرم در مترمربع) در آبياري كامل، كاربرد توأم سودموناس و فلاوباكتريوم (686.42 گرم در مترمربع) و محلول‌پاشي يك ميلي‌مولار پوترسين (618.02 گرم در مترمربع) به‌دست آمد. بر اساس نتايج اين بررسي، به‌نظر مي‌رسد كاربرد كودهاي زيستي و پوتريسين مي‌تواند به‌دليل بهبود صفات فيزيولوژيك و بيوشيميايي، عملكرد دانه‌ي گندم را تحت شرايط محدوديت آبي در مراحل زايشي افزايش دهد.